آموزش مراقبت از پگ معده peg

زمان تقریبی مطالعه: 19 دقیقه

هنگامی که بیمار به دلایل مختلف نمی تواند غذا را به اندازه کافی و به طور کامل از طریق دهان مصرف کند، گاستروستومی یک عمل جراحی است که در آن سوراخی در معده برای تحویل غذا و مایعات ایجاد می کند. یکی از روش های دایمی گاستروستومی، قرار دادن پیگ معده است که پرستار سالمند در منزل باید از دستورالعمل های مراقبت از آن اطلاع داشته باشد.

اگر بخواهیم مزایای این روش را بیان کنیم باید گفت که این روش تغذیه را بهبود می بخشد، کم هزینه بوده و راحت تر از لوله تغذیه است و از همه مهمتر می توان از بیمار در منزل مراقبت کرد. در این روش، یک لوله تغذیه انعطاف پذیر از طریق دیواره شکم وارد معده می شود. در مسیر پگ معده غذا، آب یا دارو مستقیماً بدون عبور از دهان و گلو وارد معده خواهند شد.

تعریف پگ معده

بریس معده که به پگ معده هم معروف است یک وسیله جراحی بوده که برای باز کردن مسیر معده استفاده می شود تا غذا وارد معده شود. هنگامی که بیمار بیش از دو هفته در بلع مشکل دارد و نمی تواند غذای مورد نیاز خود را به صورت خوراکی ببلعد، شستشوی معده می تواند به رساندن غذا، نوشیدنی و دارو به طور مستقیم به معده بیمار در طول فرآیند کمک کند. در حقیقت پگ معده راهی را برای رساندن مکمل‌ های معده، غذا، نوشیدنی و دارو به صورت مستقیم به معده بیمار فراهم می کند.

لوله پگ (PEG) و کاربرد آن در معده

لوله پگ (PEG) که مخفف Percutaneous Endoscopic Gastrostomy است، نوعی لوله نازک و انعطاف‌پذیر است که از طریق پوست و دیواره شکم به داخل معده هدایت می‌شود. این لوله برای افرادی که به طور موقت یا دائمی نمی‌توانند از طریق دهان غذا یا دارو بخورند، استفاده می‌شود.

پگ معده چیست؟

پگ معده، که به آن لوله G یا لوله گاسترونومی نیز گفته می‌شود، یک دستگاه پزشکی منعطف و نازک است که مستقیماً مواد مغذی، مایعات و داروها را به معده بیمار می‌رساند.این لوله از طریق پوست شکم وارد معده می‌شود و نیاز به بلع از طریق دهان را برطرف می‌کند. هدف از این روش، ارائه تغذیه روده‌ای (Enteral Feeding) است؛ مسیری که برای بیمارانی که مشکلات بلع طولانی‌مدت دارند، ایده‌آل و مطمئن تلقی می‌شود، چرا که سیستم گوارشی آن‌ها همچنان فعال و سالم است.

PEG مخفف اصطلاح تخصصی Percutaneous Endoscopic Gastrostomy است. این نام، به طور دقیق نحوه قرارگیری لوله را توضیح می‌دهد و برای مراقبین بسیار مهم است که بدانند این فرآیند چگونه انجام می‌شود تا از اهمیت مراقبت‌های بعدی آگاه شوند.

کاربردهای لوله پگ

لوله PEG معمولاً برای بیمارانی توصیه می‌شود که نیاز به حمایت تغذیه‌ای طولانی‌مدت (بیش از ۴ هفته) دارند، اما توانایی بلع مطمئن را ندارند. این روش تضمین می‌کند که بیمار کالری و هیدراتاسیون کافی برای ریکاوری یا مدیریت بیماری مزمن خود دریافت کند.

• تغذیه: برای رساندن مواد مغذی و مایعات به معده بیمارانی که به دلیل مشکلات بلع یا هضم غذا نمی‌توانند از طریق دهان غذا بخورند.
• دارو رسانی: برای تجویز داروهایی که باید به طور مستقیم در معده جذب شوند.
• کاهش فشار معده: برای تخلیه مایعات اضافی از معده در بیماران مبتلا به آسایت (تجمع مایع در شکم)

مزایای استفاده از لوله پگ

• بهبود تغذیه: لوله پگ به بیمارانی که قادر به خوردن غذا از طریق دهان نیستند، کمک می‌کند تا مواد مغذی و کالری مورد نیاز خود را دریافت کنند.
• کاهش خطر آسپیراسیون: لوله پگ خطر ورود غذا یا مایعات به ریه‌ها (آسپیراسیون) را در بیماران مبتلا به مشکلات بلع کاهش می‌دهد.
• بهبود کیفیت زندگی: لوله پگ می‌تواند به بیماران مبتلا به مشکلات بلع یا هضم غذا کمک کند تا استقلال و کیفیت زندگی خود را حفظ کنند.

مراحل نصب لوله پگ

نصب لوله پگ توسط یک متخصص گوارش یا جراح در بیمارستان یا مرکز جراحی انجام می‌شود. این procedure معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. در این روش، پزشک یک برش کوچک در شکم ایجاد می‌کند و سپس لوله پگ را با استفاده از آندوسکوپ (یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر با دوربین) به داخل معده هدایت می‌کند. پس از قرار دادن لوله، آن را با بخیه یا بانداژ در جای خود ثابت می‌کنند.

مراقبت از لوله پگ

مراقبت از لوله پگ شامل تمیز کردن و شستشوی منظم لوله و کیسه است. همچنین باید به طور مرتب برای بررسی انسداد یا نشت لوله معاینه شود. آموزش‌های لازم برای مراقبت از لوله پگ توسط پرستار یا متخصص به بیمار و یا پرستاران او داده می‌شود.

عوارض جانبی احتمالی لوله پگ

مانند هر روش پزشکی، لوله پگ نیز می‌تواند با برخی عوارض جانبی همراه باشد. این عوارض جانبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• عفونت: عفونت محل ورود لوله
• خونریزی: خونریزی جزئی در محل ورود لوله
• زخم معده: ایجاد زخم در معده
• اسهال: اسهال ناشی از تغییرات در رژیم غذایی

مهم است که قبل از قرار دادن لوله پگ با پزشک خود در مورد مزایا و معایب این روش صحبت کنید.

اجزای اصلی لوله پگ معده

پگ معده یک دستگاه جراحی است که برای ایجاد مسیری به معده برای رساندن غذا استفاده می شود. اجزای این پگ به شرح زیر است:

1. آداپتور
2. کلمپ
3. سپر نگه دارنده
4. سپر داخلی
5. نوک قارچی کاتتر

آشنایی با اجزای لوله PEG برای مراقبت روزانه حیاتی است، زیرا هر جزء وظیفه‌ای خاص در نگهداری و استفاده ایمن از لوله دارد. این اجزا به جلوگیری از جابجایی لوله و نشت محتویات معده کمک می‌کنند:

• سپر داخلی (Internal Bumper): این بخش قارچ‌شکل یا دیسکی، در داخل معده قرار می‌گیرد و وظیفه دارد لوله را محکم در جای خود نگه دارد و از خروج تصادفی آن جلوگیری کند. ایمنی لوله تا حد زیادی به عملکرد صحیح این سپر بستگی دارد.
• سپر خارجی (External Bumper) یا صفحه نگهدارنده: این قطعه پلاستیکی روی سطح پوست شکم قرار می‌گیرد و نقش آن جلوگیری از فرو رفتن بیش از حد لوله به داخل معده است. تنظیم این سپر باید با دقت انجام شود؛ اگر بیش از حد محکم بسته شود، می‌تواند باعث زخم فشاری و آسیب به بافت پوست اطراف استوما شود. در عین حال، شل بودن بیش از حد آن منجر به نشت شیره گوارشی و تحریک شدید پوست خواهد شد.
• کلمپ (Clamp): گیره‌ای کوچک است که برای بستن لوله تغذیه بین وعده‌ها استفاده می‌شود. بستن کلمپ پس از اتمام تغذیه ضروری است تا از نشت مایعات از لوله و همچنین ورود هوای ناخواسته به معده جلوگیری شود.
• آداپتور و پورت‌ها: این‌ها محل‌هایی هستند که سرنگ‌های گاواژ یا خطوط پمپ تغذیه به لوله متصل می‌شوند تا غذا، آب یا داروها به بیمار تزریق گردد.

لوله گذاری پگ چگونه انجام می شود؟

پزشکان از آندوسکوپ برای باز کردن یک مسیر کوتاه و مستقیم از طریق پوستِ ناحیه بالای شکم، به معده استفاده می کنند. در این روش، پزشک می تواند با خیال راحت یک لوله تغذیه را در معده قرار دهد. عموماً برای این کار به بیمار داروی آرامبخش تزریق می کنند و آن را به عنوان یک بی حس کننده موضعی در می آورند.

قبل از لوله گذاری، آنتی بیوتیک به بیمار تزریق می شود. بیمار می تواند در همان روز یا روز بعد از لوله گذاری از بیمارستان مرخص شود. سپس شما می تولنید با کمک مراکز خدماتی و اعزام آمبولانس بیمار خود را به راحتی به منزل منتقل کنید.

آمادگی‌های حیاتی قبل از عمل نصب پگ

رعایت دقیق آمادگی‌های قبل از عمل برای تضمین ایمنی بیمار و موفقیت‌آمیز بودن فرآیند ضروری است:

• ناشتایی: بیمار باید حداقل ۸ ساعت قبل از عمل از خوردن یا آشامیدن هرگونه غذا و مایعات خودداری کند. این امر کلیدی‌ترین اقدام برای جلوگیری از آسپیراسیون در زمان بیهوشی خفیف است.
• مدیریت داروها: مصرف داروهای رقیق‌کننده خون (مانند آسپرین یا وارفارین) و داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی باید با مشورت پزشک متخصص، معمولاً از یک هفته قبل از عمل، قطع یا تنظیم شود تا خطر خونریزی در محل برش کاهش یابد.
• دندان مصنوعی: در صورت استفاده از دندان مصنوعی یا پروتز دندانی، باید قبل از شروع فرآیند از دهان بیمار خارج شوند تا مسیر عبور آندوسکوپ باز باشد.

فرایند لوله گذاری پگ چگونه انجام می‌شود؟

فرایند نصب با دقت بالا و تحت نظارت کامل بصری انجام می‌پذیرد:

1. آماده‌سازی و سدیشن: بیمار تحت مانیتورینگ قرار گرفته و سدیشن خفیف (معمولاً با بنزودیازپین و مسکن) و بی‌حسی موضعی در ناحیه‌ای از شکم (معمولاً سمت چپ) دریافت می‌کند.
2. آندوسکوپی و تعیین محل: پزشک آندوسکوپ را از دهان وارد مری و سپس معده می‌کند و معده را با هوا متسع می‌سازد. با تاباندن نور آندوسکوپ، نقطه دقیق و امن ورود لوله روی پوست شکم مشخص می‌شود. این مشاهده مستقیم حیاتی است، زیرا تضمین می‌کند که لوله در بهترین موقعیت در دیواره معده قرار گیرد و از آسیب تصادفی به سایر ساختارهای داخلی شکم جلوگیری شود.
3. تعبیه و تثبیت: یک برش کوچک ایجاد شده و لوله از طریق این مسیر وارد معده شده و توسط سپر داخلی در داخل و سپر خارجی در بیرون ثابت می‌گردد. پس از تثبیت، معمولاً بیمار می‌تواند همان روز یا روز بعد از بیمارستان مرخص شود.

لوله پگ بیشتر برای چه بیمارانی به کار می رود؟

این روش برای کسانی که مشکل بلع دارند، گرسنه نیستند یا نمی توانند غذای کافی را از طریق دهان مصرف کنند، استفاده می شود. بسیاری از بیمارانی که سال ها تحت PEG اختلالات بلع قرار گرفته اند و در مراکز مختلف تحت درمان هستند پس از برداشتن PEG به حالت اولیه خود بر می گردند. پس دیگر نباید نگران این مشکل بود.

PEG برای بیماران دارای اختلال بلع (دیسفاژی) و بیماری‌های مزمن

اختلال بلع یا دیسفاژی اصلی‌ترین دلیل استفاده از PEG است. در این شرایط، بیمار قادر به بلع ایمن نیست و تلاش برای غذا خوردن از طریق دهان، خطر ورود غذا یا مایعات به ریه‌ها (آسپیراسیون) و در نهایت ذات‌الریه آسپیراسیون را به دنبال دارد. گروه‌های اصلی نیازمند PEG عبارتند از:

• بیماران مبتلا به سکته مغزی و آسیب‌های مغزی: سکته مغزی اغلب منجر به ضعف عضلات بلع می‌شود. اگر توانایی بلع بیمار پس از حدود دو هفته از سکته بهبود نیابد، متخصصان برای جلوگیری از سوءتغذیه و آسپیراسیون، قرار دادن PEG را توصیه می‌کنند.
• افراد مبتلا به سرطان: به ویژه در سرطان‌های سر و گردن یا مری، که مسیر بلع ممکن است مسدود شده یا در اثر پرتودرمانی آسیب دیده باشد.
• اختلالات عصبی عضلانی: بیمارانی که به دلیل بیماری‌های پیشرونده مانند ALS یا پارکینسون، به مرور توانایی بلع را از دست می‌دهند.

پگ برای بیمارانی که در حال برگشت از زیر دستگاه ونتیلاتور هستند

برای بیمارانی که در بخش‌های مراقبت‌های ویژه (ICU) دوره طولانی را پشت سر گذاشته‌اند و در حال جداسازی از دستگاه ونتیلاتور (Weaning) هستند، وضعیت تغذیه حیاتی است. در این مرحله، حفظ تغذیه کافی برای توانبخشی عضلات تنفسی ضروری است.

در بیمارانی که سطح هوشیاری پایین دارند یا توانایی بلع‌شان هنوز کاملاً بازنگشته، استفاده از لوله بینی-معدی (NG Tube) خطر آسپیراسیون را به همراه دارد. به همین دلیل، PEG به عنوان یک روش امن‌تر و مطمئن‌تر برای تغذیه طولانی‌مدت در بیمارانی که از ICU مرخص می‌شوند، ترجیح داده می‌شود. مدیریت تغذیه این بیماران در منزل یک کار تخصصی است و نیازمند پایش دقیق وضعیت تنفسی و پروتکل‌های گاواژ است. تیم‌های پرستاری ارسطو با تخصص در ارائه خدمات آی سی یو در منزل، این مراقبت‌های ویژه را به صورت استاندارد و حرفه‌ای برای بازگشت ایمن این بیماران به محیط خانه تضمین می‌کنند.

مراقبت از لوله PEG

1. پس از ثابت کردن پگ، در محل قرار دادن لوله، بانداژ می بندند. البته پس از یک یا دو روز، پانسمان برداشته می شود.
2. سپس محل لوله باید با آب و صابون رقیق شسته شود. محل قرارگیری لوله باید بین شستشوها خشک نگه داشته شود. شما می توانید این کار را به مراکز خدماتی و پرستاری بسپارید تا تزریقات در منزل را به خوبی برایتان انجام دهند.
3. پس از آن، بیمار نیازی به بانداژ کردن یا بستن محل لوله گذاری ندارد.
4. حال این سوال برای بیشتر ما پیش می آید که چگونه بیمار از طریق پگ معده تغذیه می شود؟ آیا بیمار می تواند از طریق دهان بخورد یا بنوشد؟
5. غذا و مایعات رقیق شده از طریق لوله PEG به معده بیمار تزریق می شود.
6. اگر بیمار در بلع مشکل دارد (مثلاً به دلیل بیماری پارکینسون یا سکته مغزی)، قوانینی وجود دارد که از تغذیه خوراکی جلوگیری می کند. در این موارد ممکن است بیمار اجازه دریافت غذا از طریق دهان را نداشته باشد.
7. برخی از بیماران پس از لوله گذاری می توانند از طریق دهان بخورند و بنوشند، اما این موضوع مهمی است که باید با ویزیت پزشک در منزل به آن اطمینان پیدا کنید.

عوارض گذاشتن پگ معده

لوله گذاری PEG عوارضی دارد که از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. درد در ورودی و محل لوله گذاری
2. نشت محتویات معده در اطراف لوله
3. خارج شدن لوله از جای خود در برخی موارد
4. عملکرد ناقص لوله
5. عفونت های احتمالی محل لوله گذاری
6. آسپیراسیون (بردن محتویات معده به ریه ها)
7. خونریزی و سوراخ شدن (سوراخ غیرمنتظره در دیواره روده)

بهتر است علائم را برای پزشکان توضیح دهید تا بتوانند مشکلاتی را که بیماران تجربه می کنند شناسایی کنند.

مراقبت از پگ معده

1. طول عمر پگ معده چقدر است؟ هر چند وقت یکبار تعویض لازم به نظر می رسد؟ چگونه این لوله ها را جدا کرده و برداریم؟
2. لوله های پگ معده ممکن است ماه ها و گاهی سال ها باز بمانند. اما به دلایلی مانند شکستن یا توقف پس از استفاده طولانی مدت، نیاز به تعویض دارند.
3. معمولا هر پگ برای حداقل 10 ماه موثر است.
4. گاهی اوقات پزشک به بیمار می گوید که هر سال برای بررسی وضعیت خود به او مراجعه کند.
5. اگر لوله پگ ​​شکسته یا مسدود شده باشد، باید تعویض شود، در غیر این صورت می توان سال ها از آن استفاده کرد.
6. جراح می تواند به راحتی لوله را بدون تزریق مسکن یا بی حسی موضعی خارج یا جایگزین کند.
7. البته در برخی موارد، پزشک ترجیح می دهد قبل از انجام این کار از تزریق آرام بخش یا آندوسکوپی استفاده کند. در برخی از این موارد پزشک از خانواده بیمار می خواهد تا با اجاره دستگاه اکسیژن ساز کار خود را کاملتر کند تا خدایی ناکرده در حین جراحی در منزل خطری بیمار را تهدید نکند..
8. پزشک لوله را برمی دارد و سپس لوله را جایگزین می کند یا در صورت عدم نیاز، برش پوست را می بندد.
9. پس از برداشتن لوله، محل به سرعت بسته می شود. بنابراین اگر لوله به طور تصادفی از جای خود خارج شد، باید سریعاً اقدامات لازم انجام شود.

مراقبت از پگ معده بعد از جایگذاری

• باید دقت زیادی به درجه بندی لوله کرد تا هنگام حرکت به داخل یا خارج از معده از چشم پنهان نشود.
• قبل از شروع تغذیه روزانه، لوله باید 360 درجه به چپ و راست بچرخد تا از چرخش آسان لوله و عدم چسبندگی اطمینان حاصل شود.
• اگر بیمار در رختخواب دراز کشیده باشد برای جلوگیری از لخته شدن خون، پاهای خود را بالا نگه دارید و حرکت دهید. در این موارد اگر نیاز به درمان زخم بستر داشت هر چه سریعتر او را مداوا کنید.

نکات مهم مراقبت از محل ورود لوله (استوما) و جلوگیری از عفونت

محل ورود لوله، که به آن استوما می‌گویند، باید همیشه تمیز و خشک نگه داشته شود:

• مراقب اولیه (۴۸ ساعت اول): در ابتدا، محل برش با گاز استریل پانسمان می‌شود. در این دوره باید مراقبت از محل زخم با دقت انجام شود.
• تمیز کردن پس از بهبودی اولیه: پس از گذشت ۲۴ تا ۴۸ ساعت، پانسمان برداشته می‌شود. از این زمان به بعد، محل استوما و پوست اطراف لوله باید روزانه با آب و صابون ملایم شسته شود و سپس کاملاً خشک گردد. رطوبت طولانی مدت زمینه رشد باکتری‌ها و عفونت را فراهم می‌کند.
• پانسمان مجدد: پس از چند روز اول، اگر محل استوما خشک باشد، معمولاً نیازی به پانسمان مجدد وجود ندارد. یک اشتباه رایج، قرار دادن مداوم گاز استریل زیر سپر خارجی است که می‌تواند منجر به تجمع ترشحات و عفونت شود؛ بنابراین، هرگز گاز را زیر سپر خارجی قرار ندهید.
• بررسی روزانه علائم عفونت: مراقب باید هر روز پوست اطراف لوله را به دقت از نظر هرگونه قرمزی شدید، تورم، درد فزاینده، ترشح چرکی، یا بوی نامطبوع کنترل کند. این علائم نیاز به اطلاع‌رسانی فوری به پزشک یا پرستار دارد.
• ممنوعیت مواد موضعی: به طور معمول، استفاده خودسرانه از کرم‌ها، پودرها، یا پمادها در اطراف لوله قویاً ممنوع است، مگر اینکه پزشک برای درمان التهاب یا نشت دستور استفاده از پماد خاصی (مثل زینک اکساید) را داده باشد.

روش صحیح چرخاندن و ثابت نگه داشتن لوله PEG

دوام و ایمنی لوله PEG در گرو ثابت نگه داشتن مطمئن آن و جلوگیری از چسبیدن به بافت معده است.

• اهمیت چرخش روزانه: پس از التیام اولیه محل (حدود ۳ تا ۱۴ روز)، ضروری است که لوله را روزانه حداقل یک چهارم تا یک دور کامل (۳۶۰ درجه) بچرخانید. این چرخش یک اقدام پیشگیرانه ساده اما حیاتی برای جلوگیری از عارضه‌ای به نام سندرم سپر مدفون (Buried Bumper Syndrome) است. عدم چرخش لوله باعث می‌شود سپر داخلی به دیواره معده چسبیده و به مرور زمان در آن فرو رود و خارج کردن آن به یک پروسه پیچیده جراحی تبدیل شود. اگر لوله به راحتی نمی‌چرخد، اعمال فشار زیاد می‌تواند مضر باشد و باید با پزشک مشورت شود.
• کنترل موقعیت و فیکس کردن: لوله باید با چسب یا فیکساتور مخصوص به شکم محکم شود تا از کشیدگی تصادفی جلوگیری گردد. علاوه بر این، باید طول خروجی لوله که از شکم خارج شده را علامت‌گذاری کرده و روزانه کنترل نمایید. هرگونه تغییر طول ناگهانی نشان‌دهنده جابجایی احتمالی و خطرناک لوله است که باید فوراً گزارش شود.

زمان مناسب برای دوش گرفتن، حمام کردن و فعالیت‌های روزمره

رعایت اصول بهداشتی در حالی که لوله PEG در محل است، امکان‌پذیر است، اما نیازمند احتیاط است:

• دوش گرفتن: معمولاً ۴۸ ساعت پس از عمل، دوش گرفتن مجاز است.
• حمام وان و شنا: حمام وان، شنا در استخر یا دریا تا زمانی که محل استوما کاملاً التیام یابد (معمولاً تا دو هفته) توصیه نمی‌شود. هدف از این محدودیت، جلوگیری از آلودگی محل ورود لوله و همچنین خیس ماندن طولانی‌مدت آن است.
• فعالیت فیزیکی: در ماه اول پس از نصب، باید از فعالیت‌های ورزشی سنگین، فعالیت‌های تماسی یا هر فعالیتی که فشار ناگهانی و زیادی به ناحیه شکم وارد می‌کند، پرهیز کرد تا استوما به طور کامل تثبیت شود.

نحوه غذا دادن با پگ معده

لوله گاستروستومی از طریق پوست (PEG)* یک روش درمانی است که به افراد دارای مشکل بلع یا هضم غذا، امکان دریافت مواد مغذی و مایعات را به طور مستقیم در معده می‌دهد. این روش برای افرادی که به طور موقت یا دائمی نمی‌توانند از طریق دهان غذا بخورند، مفید است و با تغذیه از طریق نصب گاواژ متفاوت می باشد..

1. با مشورت یک متخصص تغذیه، به بیمار خود یک رژیم غذایی ترکیبی بدهید که قند کم، پروتئین و کالری زیاد دارد.
2. وعده های غذایی کوتاه و مکرر (هر 3 ساعت به مقدار توصیه شده) توصیه می شود.
3. از نوشیدن مایعات همراه غذا خودداری کنید.
4. قبل از هر بار تغذیه، غذای باقی مانده در معده را با سرنگ بکشید و اندازه بگیرید و اگر حجم آن بیش از 100 میلی لیتر بود، یک بار به بیمار غذا ندهید و در صورت تکرار به پزشک اطلاع دهید.
5. در طول تغذیه و یک ساعت پس از آن، بیمار باید در حالت درازکش پایین بنشیند تا از رفلاکس مری یا نارسایی آن جلوگیری شود.
6. ممکن است پزشک از شما بخواهد که فشار معده بیمار را با آزاد کردن هوا قبل و بعد از تغذیه کاهش دهید و باید درب لوله را تا زمانی که پزشک برای کاهش فشار تجویز کرده باز نگه دارید.
7. بهتر است مایع تهیه شده برای غذا به آرامی در مدت 0.5-1 ساعت به وسیله نیروی جاذبه وارد معده شود. تغذیه سریع از طریق لوله باعث افزایش نارسایی (بازگشت) از معده به روده می شود.
8. 30 تا 60 میلی لیتر آب گرم باید بعد از هر بار تغذیه یا مصرف دارو ریخته شود تا لوله تغذیه از غذا پاک شود و از گرفتگی آن جلوگیری شود.
9. با پزشک خود در مورد افزودن یا کاهش مقدار آب در رژیم غذایی خود صحبت کنید.
10. در بیماران مبتلا به کمبود آنزیم لاکتاز (افرادی که پس از مصرف شیر دچار تهوع و اسهال می شوند) باید از لبنیات جایگزین استفاده شود.
11. لوله معده را در دسترس بیمار قرار ندهید.

پوزیشن، سرعت و بررسی باقیمانده غذا با لوله پگ

مراقبت‌های هنگام تغذیه برای جلوگیری از ریفلاکس و ورود غذا به ریه بسیار حساس است:

• پوزیشن (وضعیت): بیمار باید در طول مدت تغذیه و حداقل ۳۰ تا ۶۰ دقیقه پس از اتمام آن، حتماً در حالت نشسته یا نیمه نشسته قرار گیرد. زاویه تخت باید حداقل ۳۰ درجه بالاتر از سطح افق تنظیم شود تا جاذبه به پایین رفتن غذا کمک کند و از بازگشت محتویات معده (ریفلاکس) جلوگیری شود.
• بررسی باقی‌مانده غذا (GRV): قبل از هر بار تغذیه، پرستار یا مراقب باید با استفاده از سرنگ گاواژ، محتویات معده را به آرامی بکشد و حجم آن را اندازه‌گیری کند. اگر حجم باقی‌مانده بیش از حد تحمل معده (که معمولاً ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی‌لیتر در بزرگسالان است) باشد، نشان‌دهنده تخلیه ضعیف معده (گاستروپارزی) است. در این حالت، باقیمانده به معده برگردانده شده، تغذیه آن نوبت به تعویق افتاده و پزشک مطلع می‌شود.
• سرعت تغذیه: غذا باید با نیروی جاذبه (خارج کردن پیستون سرنگ) و به آرامی، در طول نیم تا یک ساعت وارد معده شود.تزریق سریع یا استفاده از فشار پیستون برای سرعت دادن به جریان، باعث اتساع ناگهانی معده، تهوع و افزایش خطر ریفلاکس می‌شود.

روش صحیح شستشوی لوله پگ (فلاشینگ) قبل و بعد از تغذیه

فلاشینگ، یا شستشوی لوله، عملی ضروری برای حفظ جریان باز و جلوگیری از انسداد توسط ذرات غذا یا دارو است:

• پروتکل شستشو: قبل و بعد از هر بار تغذیه و همچنین قبل و بعد از تجویز هر دارو، لوله باید با ۳۰ تا ۶۰ میلی‌لیتر آب ولرم (هم‌دمای محیط) تمیز شستشو داده شود. این اقدام تضمین می‌کند که هیچ باقیمانده‌ای در لوله نماند.
• مدیریت انسداد: اگر لوله مسدود شد، نباید از اجسام سخت یا فشار زیاد استفاده شود. بهترین روش این است که با سرنگ ۶۰ سی‌سی، آب گرم را به آرامی به عقب و جلو حرکت دهید تا گرفتگی رفع شود. اگر انسداد برطرف نشد، باید فوراً با تیم پزشکی تماس گرفت و از ادامه تغذیه پرهیز کرد.

غذاهایی که می‌توان از طریق PEG داد به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

تغذیه از طریق PEG نیازمند آماده‌سازی خاصی است تا از انسداد و عوارض گوارشی جلوگیری شود:

• آماده‌سازی غذا: تمام مواد غذایی باید به صورت کاملاً مایع، صاف و یکنواخت (بدون هیچ‌گونه بافت درشت یا ذرات معلق) باشند تا به راحتی از لوله عبور کنند. سوپ‌های رقیق، آبمیوه‌های شفاف و مکمل‌های تجاری مایع مناسب هستند.
• آماده‌سازی داروها: قرص‌ها باید کاملاً خرد و به صورت پودر در آب ولرم حل شوند و سپس تزریق گردند. پس از هر دارو، لوله باید شستشو داده شود.
• داروهای ممنوعه: باید قویاً از خرد کردن داروهای با پوشش روده‌ای، کپسول‌های حاوی گرانول، یا داروهای با فرمولاسیون آهسته رهش (SR/ER) خودداری کرد. خرد کردن این داروها می‌تواند ساختارشان را تغییر داده و منجر به آزادسازی ناگهانی دوز بالا و مسمومیت دارویی شود. در صورت نیاز به تجویز این داروها، مشورت با داروساز یا پزشک برای یافتن جایگزین مایع یا تغییر مسیر تجویز الزامی است.

1. مایعات:

• آب
• آبمیوه
• سوپ
• اسموتی
• مکمل‌های مایع
• داروها

2. غذاهای له شده:

• گوشت پخته شده و له شده
• مرغ پخته شده و له شده
• ماهی پخته شده و له شده
• تخم مرغ پخته شده و له شده
• سبزیجات پخته شده و له شده
• میوه‌های پخته شده و له شده
• غلات پخته شده و له شده
• ماست
• پنیر
• پوره سیب زمینی

نکاتی برای تهیه غذاهای مناسب PEG

1. غذاها باید به طور کامل پخته، له یا رقیق شده باشند تا از انسداد لوله PEG جلوگیری شود.
2. از تکه‌های بزرگ غذا، پوست میوه و سبزیجات و فیبر سفت خودداری کنید.
3. غذاها باید طعم و بوی مطلوبی داشته باشند تا بیمار تمایل به خوردن آنها داشته باشد.
4. دمای غذا باید ولرم یا خنک باشد تا از تحریک معده جلوگیری شود.
5. قبل از هر بار غذا دادن، لوله PEG را با آب استریل بشویید.
6. در صورت مشاهده هرگونه علائم ناراحتی در بیمار، مانند درد شکم، نفخ یا اسهال، با پزشک مشورت کنید.

مهم است که به خاطر داشته باشید که هر بیمار نیازهای غذایی خاص خود را دارد. قبل از شروع تغذیه از طریق PEG، با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا یک برنامه غذایی مناسب برای شما یا بیمار خود تهیه کند.

مراقبت از آسپیراسیون

آسپیراسیون شایع‌ترین و جدی‌ترین خطر مرتبط با تغذیه لوله‌ای است که در صورت ورود غذا به ریه می‌تواند منجر به ذات‌الریه یا حتی مرگ شود.دلیل اصلی آسپیراسیون، عدم رعایت پوزیشن صحیح یا سرعت بسیار زیاد در تزریق غذا است.

• علائم: سرفه مکرر، خفگی، احساس تنگی نفس یا خس خس سینه، یا تغییر رنگ چهره بلافاصله پس از شروع تغذیه.
• اقدام فوری: فوراً تغذیه را متوقف کنید. بیمار را به حالت نشسته نگه داشته یا او را به پهلو بخوابانید تا از ورود بیشتر محتویات به ریه جلوگیری شود، سپس بلافاصله با پزشک یا اورژانس تماس بگیرید.

برگشت غذا یا استفراغ در ریه ها می تواند باعث اسهال شود. اگر بیمار مبتلا به اسهال است، باید بلافاصله غذا را قطع کنید، بیمار را به پهلو بگذارید و با پزشک تماس بگیرید. تا تجویز و معاینه پزشک باید تغذیه بیمار را به طور کامل متوقف کنید. خدمات پرستاری در منزل ارسطو به شما این اطمینان را می دهد که با کادری مجرب و حرفه ای بتواند شما را در این امر خطیر یاری کند. امیدواریم این اطلاعات برای شما مفید بوده باشد. اگر سوال دیگری دارید، لطفاً در نظرات زیر آنها را بپرسید.

نشت، عفونت، و انسداد لوله

عوارض موضعی در محل استوما یا خود لوله رایج‌تر هستند و با مراقبت منظم می‌توان از آن‌ها پیشگیری کرد. در صورت مشاهده علائم زیر، باید با ارائه‌دهنده خدمات درمانی تماس گرفته شود:

• علائم عفونت: تب ۳۸ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر، قرمزی شدید و پخش شونده، تورم، درد شدید در محل برش که با مسکن‌ها بهبود نمی‌یابد، یا مشاهده ترشح چرکی با بوی نامطبوع.
• مشکلات لوله: انسداد لوله که حتی با فلاشینگ قوی با آب گرم نیز برطرف نمی‌شود. همچنین، نشت زیاد محتویات معده از اطراف لوله (به طوری که بیش از حد پانسمان را مرطوب کند) می‌تواند نشانه جابجایی یا گشاد شدن استوما باشد.
• علائم گوارشی: تهوع یا استفراغ مکرر و طولانی مدت (بیش از ۸ ساعت) یا اسهال طولانی مدت (بیش از ۲۴ ساعت) که ممکن است به رژیم غذایی یا سرعت تغذیه مرتبط باشد.

خروج ناگهانی لوله (وضعیت اورژانسی)

خروج ناگهانی لوله PEG یک وضعیت اورژانسی مطلق است. دلیل اورژانسی بودن این وضعیت، سرعت بالای بسته شدن مجرای گاستروستومی (استوما) است.

• اهمیت زمان: مجرای باز بین معده و پوست می‌تواند در عرض کمتر از ۲ تا ۴ ساعت شروع به بسته شدن کند. تأخیر در جایگزینی لوله به این معناست که برای باز کردن مجدد مسیر، بیمار احتمالاً نیاز به آندوسکوپی مجدد و عمل جراحی پیدا خواهد کرد.
• اقدامات حیاتی: اگر لوله خارج شد، آرامش خود را حفظ کرده و بلافاصله با پرستار متخصص یا اورژانس تماس بگیرید. در صورت داشتن لوله یدکی یا سوند فولی بالن‌دار، متخصصان توصیه می‌کنند که فرد آموزش‌دیده فوراً آن را در محل استوما قرار دهد تا مسیر باز بماند.هرگز بدون آموزش و تأیید پزشک سعی در جایگذاری لوله نکنید.

علامت خطر	اهمیت خطر	اقدام فوری
خروج ناگهانی لوله	اورژانسی؛ استوما در کمتر از ۴ ساعت بسته می‌شود.	بلافاصله با متخصص تماس بگیرید و اگر آموزش دیده‌اید یا لوله یدکی دارید، برای حفظ مسیر اقدام کنید.
علائم عفونت شدید	نیاز به درمان فوری (آنتی‌بیوتیک).	تغذیه را متوقف کرده و با پزشک تماس بگیرید.
آسپیراسیون	خطر ذات‌الریه تهدیدکننده زندگی.	تغذیه را قطع کنید، وضعیت بیمار را بالاتر ببرید و فوراً تماس بگیرید.

طول عمر لوله پگ و زمان تعویض

طول عمر لوله‌های PEG متغیر است و به جنس لوله (سیلیکون معمولاً دوام بیشتری دارد)، نحوه مراقبت روزانه و شرایط فیزیکی بیمار بستگی دارد.

• طول عمر معمولی: لوله‌های سیلیکونی با مراقبت مناسب می‌توانند بین ۹ ماه تا ۲ یا ۳ سال باقی بمانند.
• دلایل تعویض: اگر لوله فرسوده، سفت، شکسته یا به طور مداوم مسدود شود، یا دچار نشت از مسیر تغذیه یا سپر داخلی شود، نیاز به تعویض دارد.
• پگ دکمه‌ای (Low-Profile Button): پس از گذشت حداقل ۳ تا ۶ ماه که استوما به طور کامل بالغ و تثبیت شده، پزشک ممکن است لوله استاندارد را با پگ دکمه‌ای جایگزین کند. این نوع لوله کوچک‌تر است، زیر لباس بهتر پنهان می‌شود، و به دلیل شکل ظاهری، مراقبت روزانه و تعویض ساده‌تری (بدون آندوسکوپی مجدد) دارد.

تعویض پگ معده در منزل: خدمت تخصصی از ارسطو

تعویض لوله PEG باید در شرایط کاملاً بهداشتی و با دقت بالا انجام شود تا از آسیب به استوما یا گم شدن مسیر جلوگیری گردد. تخصص پرستاران ارسطو در این زمینه، آرامش خاطر را برای خانواده‌ها فراهم می‌کند:

• تعویض تخصصی در منزل: ارسطو با اعزام پرستاران ماهر، خدمات تعویض روتین لوله PEG یا پگ دکمه‌ای را در محیط امن و راحت منزل ارائه می‌دهد. این خدمات از تکرار مراجعه به کلینیک یا بیمارستان برای یک فرآیند ساده جلوگیری می‌کند.
• آموزش جامع مراقبین: تیم ارسطو آموزش‌های لازم را به مراقبین بیمار در منزل ارائه می‌دهد تا بتوانند مراقبت‌های روزانه، مدیریت انسدادهای جزئی و پروتکل‌های اورژانسی خروج لوله را به درستی اجرا کنند.
• مدیریت شرایط پیچیده: به عنوان متخصص در خدمات آی سی یو در منزل، ارسطو توانایی مدیریت بیماران با شرایط بالینی پیچیده که دارای لوله PEG هستند را داراست و اطمینان می‌دهد که تغذیه حتی در زمان ریکاوری از بیماری‌های حاد، به بهترین نحو انجام شود.

چرا خدمات پرستاری ارسطو را برای مراقبت از پگ انتخاب کنیم؟

لوله PEG نیاز به یک رویکرد تخصصی و پیوسته دارد. کوچک‌ترین غفلت در چرخش روزانه، تنظیم سپر خارجی یا رعایت پوزیشن هنگام گاواژ، می‌تواند منجر به عوارض پرهزینه و خطرناکی شود. ارسطو با تمرکز بر خدمات بیمار در منزل، از جمله خدمات مراقبت ویژه و تعویض لوله‌های تخصصی، نه تنها پروتکل‌های درمانی را به صورت دقیق اجرا می‌کند، بلکه با انتقال دانش تخصصی به خانواده‌ها، آن‌ها را در مسیر مراقبت توانمند می‌سازد. ما آرامش و اطمینان خاطر را برای شما به ارمغان می‌آوریم تا تمرکز شما بر روی بهبودی عزیزتان باشد.تخصص ما در مدیریت لوله‌های تخصصی تغذیه و مراقبت‌های ویژه، تضمین کننده سلامت و کیفیت زندگی بیمار شما در منزل است. برای دریافت خدمات تخصصی مراقبت از پگ معده، تعویض لوله، یا اعزام پرستار ماهر در زمینه خدمات آی سی یو در منزل، همین حالا با کارشناسان ارسطو تماس بگیرید.

پرسش و پاسخ متداول (FAQ)

ٰآیا لوله PEG می‌تواند باعث نفخ و گاز شود؟

بله، نفخ، اتساع و گرفتگی شکم می‌تواند از عوارض جانبی باشد. این مشکل اغلب به دلیل ورود هوا به معده هنگام تغذیه یا عدم توانایی بیمار در دفع گازها است. برای کمک به رفع فشار، می‌توانید قبل و بعد از تغذیه، درپوش لوله را باز کنید تا گاز محبوس شده تخلیه شود و یا بیمار را به سرفه تشویق کنید.

اگر اطراف لوله بوی بد بدهد، چکار کنم؟

بوی نامطبوع معمولاً نشانه نشت محتویات معده یا شیره گوارشی است که روی پوست باقی مانده یا با پانسمان ترکیب شده است. محل را کاملاً با آب و صابون تمیز کرده، خشک کنید و تنظیم سپر خارجی را کنترل نمایید. اگر بوی بد همراه با چرک قابل مشاهده یا قرمزی باشد، نشانه عفونت است و باید فوراً با پزشک تماس بگیرید.

آیا فرد دارای PEG می‌تواند هنوز از طریق دهان غذا بخورد؟

این موضوع به دلیل اصلی نصب PEG بستگی دارد. اگر لوله به دلیل اختلال بلع (آسپیراسیون) نصب شده باشد، خوردن از دهان معمولاً ممنوع است. اما اگر PEG صرفاً برای دریافت کالری مکمل باشد، ممکن است پزشک یا متخصص بلع مقادیر کمی از طریق دهان را مجاز بداند.

چگونه باید داروهایی که به صورت پودر حجیم هستند (مثل ملین‌ها) را از طریق پگ داد؟

داروهایی که پس از حل شدن بسیار غلیظ یا حجیم می‌شوند و خطر انسداد لوله را دارند، نباید از طریق PEG داده شوند. لازم است با پزشک یا داروساز مشورت کنید تا فرمولاسیون مایع یا جایگزین‌های مناسب که ریسک انسداد ندارند، تجویز شوند.

اگر لوله مسدود شد و با فلاشینگ باز نشد، چه باید کرد؟

اگر فلاشینگ با سرنگ ۶۰ سی‌سی و آب گرم مشکل را برطرف نکرد، از استفاده از اجسام فلزی یا فشار زیاد پیستون جداً خودداری کنید. لوله را ببندید و فوراً با تیم درمانی تماس بگیرید. آن‌ها می‌توانند از روش‌های تخصصی (مانند استفاده از محلول‌های آنزیمی یا مکانیکی) برای رفع انسداد استفاده کنند.

آیا لوله PEG پس از مدتی تغییر رنگ می‌دهد؟

بله، تغییر رنگ جزئی لوله PEG با گذشت زمان طبیعی است و معمولاً نشانه‌ای از خرابی نیست. تا زمانی که عملکرد لوله خوب باشد و نشانه‌ای از عفونت داخلی یا پوسیدگی وجود نداشته باشد، نیازی به تعویض صرفاً به دلیل تغییر رنگ نیست.

چه مدت طول می‌کشد تا محل ورود پگ بهبود یابد؟

بهبود زخم اولیه و برش جراحی معمولاً حدود ۵ روز طول می‌کشد. با این حال، تثبیت کامل و بلوغ استوما برای تعویض با پگ دکمه‌ای (اگر لازم باشد)، معمولاً ۳ تا ۶ ماه زمان می‌برد.