مرکز تخصصی زخم و
مراقبت پرستاری در منزل ارسطو
یکی از مشکلات شایعی که در مراحل پیشرفته آلزایمر رخ می‌دهد، ناتوانی بیمار در جویدن و بلع است. اصلی‌ترین نیازهای جسمانی ما از راه دریافت مواد مغذی از غذا و نوشیدنی‌ها تأمین می‌شود و مواجهه با چنین مشکلی، می‌تواند شدت بیماری را افزایش داده و بدن را وارد شرایط بحرانی کند. علاوه‌بر این‌ها برخی از مرگ و میرهایی که در بین افراد مبتلا به آلزایمر دیده می‌شود، به سبب خفگی با غذا و نوشیدنی است.
بنابراین باید مشکل بلع در بیماران آلزایمری را جدی بگیریم و به دنبال روش‌هایی برای کاهش روند و یا درمان آن باشیم. ممکن است سالمندانی که به این مشکل دچار هستند نیاز به پرستار سالمند داشته باشند، تا در زمانهای بحرانی عکس‌العمل مناسب داشته باشد.
مشکل بلع در سالمندان، به ویژه بیماران آلزایمری دیده می‌شود. این اختلال درمان دارد، اما بسته به شرایط بیمار ممکن است درمان کامل یا عدم درمان تجربه شود. البته مشکلات بلع تنها مختص مبتلایان به آلزایمر نیست و افراد در هر سنی ممکن است به یکی از دلایل زیر، به این اختلال دچار شوند:
مشکل بلع می‌تواند از دهان شروع شود و تا انتهای مری نیز ادامه داشته باشد. بنابراین برای آن که مشخص شود مشکل از کدام بخش دستگاه گوارش و اعصاب مرتبط با آن است، باید به متخصص مراجعه شود. پزشک می‌تواند با معاینه و انجام آزمایشات لازم تشخیص دهد که کدام بخش دچار ناتوانی است.
علائم مختلفی وجود دارد، که شاید نشان از مشکلات دیگری داشته باشند، اما وقتی در مورد مشکل بلع در بیماران آلزایمری صحبت می‌کنیم، تعدادی از آن‌ها در کنار یکدیگر دیده می‌شوند. این نشانه‌ها عبارتند از:
برای مشکل بلع در بیماران دمانس، درمان دارویی و تمرینی وجود دارد.
برای افرادی که به درمان پاسخ نمی‌دهند، روش‌های جایگزینی وجود دارد، که سعی می‌کنند نیاز بیمار برای جویدن و بلع را به حداقل برسانند. بنابراین شابد استفاده از واژه «درمان» مناسب نباشد.
مشکل بلع در بیماران دمانس(Dementia)، مسئله‌ای بسیار جدی است. افراد مبتلا نمی‌توانند مواد مغذی کافی را دریافت کنند و ممکن است دچار خفگی شوند. همچنین اگر به سبب این مشکل غذا وارد ریه شود و بیمار به ذات‌الریه آسپیراسیون مبتلا شود، شرایط بسیار دشواری رخ خواهد داد. این نوع از ذات‌الریه یکی از دلایل شایع مرگ و میر سالمندان آلزایمری است که در مرحله نهایی بیماری به سر می‌برند.
با وجود چنین خطراتی، پرستارانی که با مشکل بلع در بیماران آلزایمری خود مواجه هستند، باید نکات زیر را به خوبی در نظر داشته باشند و رعایت کنند:
پرستارانی که با مشکل بلع در بیماران آلزایمری سر و کار دارند، زمانهای سخت و خسته‌کننده‌ای را می‌گذارنند. برنامه‌ریزی برای وعده‌های غذایی از قبل و آماده‌سازی غذا می‌تواند این کار را برای پرستاران کمی آسان کند.
بی‌اشتهایی، یکی از علائمی است که در طول بیماری آلزایمر دیده می‌شود. در بیشتر موارد این اختلال پاسخ بیمار به شرایط است. بنابراین می‌توانیم دلایل زیر را به عنوان دلیل بی‌اشتهایی بیان کنیم:
انسان‌ها نیاز به غذا پیدا می‌کنند، چراکه فعالیت‌های فیزیکی عضلات را وادار به استفاده از قند خون می‌کند و زمانی که میزان قند خون و انرژی بدن کم شود نیاز به غذا خوردن احساس می‌شود. بیماران مبتلا به آلزایمر به دلیل مشکلات حرکتی، حداقل حرکت‌های فیزیکی روزانه را ندارند، به این ترتیب بی‌اشتها می‌شوند.
علاقه نداشتن به غذا یکی دیگر از دلایل بی‌اشتهایی است. از آنجایی که فرد مبتلا نمی‌تواند نیازهایش را بازگو کند، اعتراض خود را با نخوردن نشان می‌دهد. اگر در طولانی مدت این موضوع تکرار شود، بی‌اشتهایی ایجاد خواهد شد. بنابراین در برنامه غذایی، مواردی را قرار دهید که همیشه مورد علاقه بیمار بوده است.
دردهایی مانند دندان درد، از مواردی است که بسیار آزار دهنده است. بنابراین سعی کنید چکاپ دوره‌ای داشته باشید تا از مشکلات دهان و دندان بیمار مطلع شوید.
برخی داروها باعث بی‌اشتهایی می‌شوند. داروهای قوی بیماری آلزایمر معمولاً چنین اثراتی دارند. در این مواقع از پزشک کمک بگیرید.
مشکل بلع در بیماران آلزایمری، زمانی به اوج آسیب‌رسانی خود می‌رسد، که بیمار دچار بی‌اشتهایی نیز باشد.و به این ترتیب ویتامین‌ها و انرژی لازم در سطحی بسیار پایین قرار می‌گیرد. بی‌اشتهایی در بیماران آلزایمری در بسیاری از ساعات روز برای آن‌ها وجود دارد. کاری که پرستار باید انجام دهد، بررسی یک روز از زندگی بیمار است. به این ترتیب متوجه خواهد شد که در چه زمان‌هایی اشتهای بیشتری دارد و علاقه دارد که چیزی بخورد. در این زمان‌ها گرسنگی و اشتها در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و عمل بلع راحت‌تر صورت می‌گیرد.
زمانی که مسئولیت نگهداری از فردی را پذیرفته‌اید که بیماری پیشرونده‌ای مانند آلزایمر دارد، در ابتدا باید اطلاعات خود را از این بیماری افزایش دهید و سپس نکات مهم در نگهداری از سالمندان آلزایمری را بیاموزید. در حین کسب این اطلاعات به بیماری‌ها و اختلالاتی بر خواهید خورد، که مشکلات جانبی آلزایمر هستند. مشکل بلع در بیماران آلزایمری، از این دسته است.
این اختلال می‌تواند شرایط بیماری را بسیار سخت‌تر از آنچه هست کند، بنابراین اگر تصور می‌کنید نمی‌توانید به خوبی یک متخصص از بیمار نگهداری کنید و ممکن است در شرایط بحرانی قادر به انجام اقدامات لازم نباشید، می‌توانید از کمک خدمات پرستاری ارسطو استفاده کنید و نگرانی‌های خود را به حداقل برسانید.