سوند معده چیست؟

زمان تقریبی مطالعه: 7 دقیقه

سوند معده چیست؟

یکی از سخت ترین کارها مراقبت از بیمارانی است که توانایی بلع خود را از دست داده اند که به آنها بیماران گاواژی می گویند. تغذیه صحیح با گاواژ، درمان زخم بستر در آنها و جلوگیری از تجمع ناخالصی ها در ریه بیماران از وظایف مراقبت کننده است. در این مقاله به معرفی سوند معده، مراحل تغذیه و تزریق دارو از طریق لوله، استفاده از لوله معده در جراحی شکم و عوارض استفاده از آن می پردازیم.

سوند معده چیست؟

در برخی موارد، به دلایلی مانند جراحی، بی اشتهایی و اختلالات بلع، نمی توان بیمار را به صورت خوراکی تغذیه کرد. بنابراین تغذیه لوله ای یکی از موثرترین روش ها در این بیماران است. برای تغذیه از طریق لوله گاواژ، این لوله باید از طریق بینی وارد معده شود و تغذیه با آن طولانی مدت و کوتاه مدت است. سوند معده یک لوله بلند و نازک از مواد منعطف و نرم است و برخی از بیمارانی که نیاز به تغذیه طولانی مدت از طریق گاواژ دارند با لوله از بیمارستان مرخص می شوند و در منزل تحت مراقبت قرار می گیرند.

پس نحوه گذاشتن سوند معده یک تخصص است که فقط با ویزیت پزشک در منزل می توان آن را انجام داد و به طور گسترده در علوم پزشکی و درمان انسانی استفاده می شود. در این بیماران تغذیه مناسب برای درمان هر چه سریعتر مورد نیاز است. اگر بیمار نتواند بخورد یا بنوشد، از یک لوله تغذیه برای کمک به بهبودی بیمار در سریع ترین زمان ممکن استفاده می شود.

اگر بیمار تغذیه مناسب نداشته باشد، بدن نمی تواند با بیماری مبارزه کند. علاوه بر این، سیستم ایمنی بدن ضعیف می شود و خطر ابتلا به بیماری در بدن افزایش می یابد.

لوله بینی معده برای رساندن غذا به بدن زمانی که فرد در بلع مشکل دارد استفاده می شود. در این مدت فرد نمی تواند غذا بخورد و بنوشد. لوله گاستروستومی یک لوله بلند و نازک است که غذا را از طریق بینی به معده می برد. این لوله از مواد انعطاف پذیر و نرم ساخته شده است. در برخی موارد بیمار دارای لوله معده از بیمارستان ترخیص شده و نیاز به حمایت هایی مانند پرستاری و مراقبت از بیمار در منزل بیشتر احساس می شود. به همین دلیل می توانند از مراکز خدمات پرستاری درخواست مراقبت در منزل را داشته باشند. موسسه خدمات پرستاری به طور کامل بر روند بهبودی بیمار نظارت دارد.

سوند معده برای چه مواردی استفاده می شود؟

یکی از کاربردهای مهم قرار دادن لوله معده برای کاهش نفخ، تهوع، استفراغ و آسپیراسیون است. سوند معده همچنین در جراحی شکم و آناستوموز برای تخلیه گاز و ترشحات گوارشی استفاده می شود.

بنابراین، انواع مواد مغذی، از جمله غذاها و داروهای بد بو و بد مزه، می توانند به اندازه کافی وارد بدن بیمار شوند بدون آن که او از این موارد اذیت شود. سوند معدع را همچنین می توان در موارد زیر به کار برد:

می توان بیمار را برای چندین هفته بدون خطر به این روش نگه داشت.
در صورت لزوم می توانید معده بیمار را در هر زمانی خالی کنید.
به این ترتیب می توان مقدار زیادی مایعات را به بدن بیمار رساند.
زمانی که بیمار هوشیار یا نیمه هوشیار است.
اگر به دلایلی مانند سوختگی شدید، سوءتغذیه، زایمان زودرس، عفونت های حاد و مزمن امکان خوردن غذا از طریق دهان وجود نداشته باشد.
بیماری هایی که در آن بیمار قادر به نگه داشتن غذا در معده نیست، مانند بی اشتهایی و استفراغ.

چه زمانی بیمار به سوند معده نیاز دارد؟

اگر بیمار نمی تواند غذا و داروها را از طریق دهان ببلعد و دچار اختلال بلع و بی اشتهایی است و یا اگر بیمار تحت عمل جراحی قرار گرفته است و نمی تواند از طریق دهان آب بنوشد، باید از لوله بینی معده برای تغذیه استفاده کند.

تجهیزات مورد نیاز برای تزریق مایعات از طریق لوله معده

برای وارد کردن مایعات از طریق لوله به معده بیمار به تجهیزاتی مانند سرنگ، ظرف حاوی غذای رقیق شده مناسب و ظرف دارای ترازو نیاز است.

نحوه دادن غذا با سوند معده

در ابتدای لوله، مسئول و پرستار سالمند باید دست های خود را به خوبی بشوید. پس از آن برای اطمینان از موقعیت صحیح لوله در معده، سرنگ باید به انتهای لوله وصل شود و پلانجر سرنگ بیرون کشیده شود. اگر مایعی زرد یا سبز رنگ مانند محتویات معده دیدید، می توانید مطمئن شوید که لوله به درستی به معده وصل شده است. به این کار فلاشینگ می گویند. اگر نمی توانید با شستشوی کاتتر معده در نقطه مناسب مطمئن شوید، 20 سانتی متر مکعب هوا را به سرنگ تزریق کنید و آن را وارد لوله معده کنید یا می توانید دست دیگر خود را روی شکم بیمار قرار دهید و جریان هوا را به معده او بررسی کنید. این کار می تواند به شما کمک کند تا مطمئن شوید که لوله به درستی در معده شما قرار دارد.

اگر در حین شستشو بیش از 150 میلی لیتر مایع از معده بیمار خارج شود، نیازی به دادن غذای جدیدی نیست. در این صورت باید محتویات به معده برگردانده شود و پس از چند ساعت معده مجدداً از نظر محتویات معاینه شود. توجه داشته باشید که اگر در حین شستشو احساس نکردید هوا وارد معده می شود یا محتویات معده بیمار را نمی بینید، احتمال حرکت لوله وجود دارد و باید به پزشک و پرستار اطلاع دهید.

مراحل انجام گاواژ مواد غذایی

برای انجام اندازه گیری های تغذیه با لوله برای بیماران در زمانی که icu در منزل (پرستاری ویژه) است چندین مرحله باید به ترتیب زیر انجام شود:

برای اینکه غذا به دمای محیط برسد، باید حداقل 45 دقیقه بیرون بماند.
هنگام گاواژ، بیمار باید نشسته یا نیمه نشسته باشد. بنابراین قبل از شروع گاواژ، بیمار را در وضعیت مورد نظر قرار دهید.
مراحل جریان را کامل کنید یا سرنگ را در انتهای لوله معده قرار دهید.
مقدار غذا را جمع آوری کنید و مایع را داخل سرنگ گاواژ بریزید. صبر کنید تا آب به کمک نیروی جاذبه وارد شود. باید از ورود هوا به معده جلوگیری کنید.
پس از اتمام گاواژ، لوله باید با 30 سانتی متر آب شستشو شود.
مرحله بعدی بستن گیره سوند است تا غذا از لوله خارج نشود.
پس از اتمام مرحله، سرنگ باید شسته و برای مرحله بعدی آماده شود.

نکته مهم: پس از پایان معاینه، بیمار باید نیم ساعت تا یک ساعت نیم‌ نشسته بماند. زیرا از ورود غذا به ریه ها (خطر آسپیراسیون) و عفونت ریه (پنومونی) جلوگیری می کند.

نحوه تزریق دارو از طریق سوند معده

در برخی موارد، دارو باید از طریق کاتتر وارد معده بیمار شود، این دارو یک داروی مایع است که به راحتی از طریق کاتتر به معده تزریق می شود. برای اینکه بتوانید داروهای بیمار را به راحتی وارد معدع او کنید باید آنها را کاملا خرد و پودر کرده باشید.

مراحل تزریق دارو از طریق سوند معده

برای تزریق دارو به معده با سوند حتما از تزریقات در منزل کمک بگیرید و مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید:

در این مرحله با توجه به مطالبی که در قسمت نحوه تغذیه توسط لوله برای اطمینان از قرارگیری صحیح لوله گفته شد، باید محل صحیح قرارگیری تیوب بررسی شود.
قبل از قرار دادن دارو در لوله باید آن را با 30 سی سی آب بشویید.
اگر دارو به شکل قرص باشد، باید کاملاً خرد شده و در آب داغ حل شود تا تمام ذرات آن جدا شود تا لوله را مسدود نکند.
مایع حاصل از حل کردن دارو را در آب داخل سرنگ بکشید و به انتهای لوله وصل کنید و در نهایت محلول را در سوند قرار دهید.

نکته مهم: در مورد روش مصرف دارو با پزشک مشورت کنید تا بیمار دارو را با غذا یا با معده خالی مصرف کند.

استفاده از سوند معده پس از شستشوی معده

شستشوی معده برای اهداف مختلفی از جمله کنترل خونریزی گوارشی، دفع ترشحات معده و جلوگیری از حالت تهوع و استفراغ، تعیین محل و سرعت خونریزی و از بین بردن لخته های خون در معده انجام می شود. در این موارد با استفاده از گاستروستومی سوراخی در معده ایجاد می شود تا غذا و مایعات وارد معده شوند. استفاده از سوند معده روشی مفید برای تغذیه بیماران پس از تخلیه معده است. در مقایسه با روش اتصال لوله بینی معده، این روش بهتر است و عوارض کمتری دارد، بیمار می تواند آن را تحمل کند و به راحتی می توان با این روش از بیمار در منزل مراقبت کرد.

کاربرد سوند معده در جراحی های شکم

در جراحی شکم و آناستونوز برای خارج کردن ترشحات و گازهای گوارشی از لوله معده استفاده می شود. استفاده از لوله معده به جز در مواردی که کاملا ضروری است مفید نیست و می تواند عوارض و مشکلاتی را برای بیمار ایجاد کند. سه روش گاستروستومی زیر جلدی یا (PEG) از طریق پوست، روش لاپاراسکوپی و جراحی باز وجود دارد و مدت زمان عمل حدود 30 تا 40 دقیقه است.

رایج ترین روش کاتتریزاسیون گاستروستومی است که به آندوسکوپ نیاز دارد و توسط رادیولوژی در منزل هم می توان آن را انجام داد. در این روش یک لوله باریک و انعطاف پذیر با دوربین و یک نور کوچک به درون معدع بیمار فرستاده می شود. این روش برای اطمینان از اینکه لوله از طریق دهان وارد معده می شود و موقعیت صحیح لوله را پیدا می کند استفاده می شود.

در طی عمل لاپاراسکوپی، چندین برش در شکم ایجاد می کنند و یک تلسکوپ کوچک وارد شده تا پزشک بتواند شکم و نواحی اطراف آن را مشاهده کند.

جراحی باز روش خوبی برای قرار دادن لوله گاستروستومی است و در صورتی که آناتومی بیمار اجازه استفاده از روش لاپاراسکوپی را نمی دهد از آن استفاده می کنند.

عوارض سوند معده چیست؟

لوله شکمی وسیله ای خارجی است که از بیرون وارد معده بیمار شده تا بیمار مشکلاتی مانند درد، تنگی نفس، گرفتگی بینی و مشکلات دیگر را تجربه نکند. بسیاری از بیماران هنگام استفاده از سوند معده احساس ناخوشی می کنند، بنابراین پزشکان باید با دقت و در صورت لزوم استفاده از لوله شکمی را تجویز کنند. اگر بیمار برای مدت طولانی از لوله معده استفاده کند، ممکن است در بینی خود زخم ایجاد کند.

در صورتی که پس از مرخص شدن بیمارتان نیاز به پرستار یا پزشک متخصص داشتید می توانید با خدمات پرستاری در منزل ارسطو تماس گرفته و از خدمات ما در بهترین حالت ممکن استفاده کنید.