برای زخم بستر چه پمادی خوب است؟

زمان تقریبی مطالعه: 19 دقیقه

یکی از روش های سنتی درمان بستر، به ویژه در مراحل اولیه، استفاده از پماد است. این محلول می تواند از ایجاد زخم جلوگیری کرده و از گسترش عفونت زخم بستر جلوگیری کند. برای محافظت و درمان زخم بستر در منزل، انواع پمادها وجود دارد که انتخاب آنها بر عهده پزشکان متخصص است. در واقع هر یک از پمادهای رایج با توجه به اثربخشی و ترکیب آنها برای درجات مختلف زخم بستر مناسب است. اگر شما هم سالمندی در منزل دارید که به خاطر بیماری خاص قادر به حرکت نیست و به این عارضه مبتلا شده است می توانید با کمک پزشک و درمان های دارویی برای بهبود او تلاش کنید.

پمادها سه وظیفه اصلی در روند درمان زخم ایفا می‌کنند:

1. محافظت (Barrier): بسیاری از زخم‌های بستر، به ویژه در ناحیه دنبالچه، در معرض رطوبت محیطی (مانند ادرار یا مدفوع) قرار دارند. پمادهای محافظ با ایجاد یک سد فیزیکی قوی، از پوست و بستر زخم در برابر این عوامل تحریک‌کننده محافظت کرده و از گسترش آسیب جلوگیری می‌کنند.
2. کنترل عفونت (Antimicrobial): زخم‌های فشاری، به ویژه در مراحل پیشرفته، مستعد آلودگی باکتریایی هستند. پمادهای حاوی مواد آنتی‌باکتریال مانند سیلور سولفادیازین یا عسل پزشکی، به کنترل رشد باکتری‌ها در سطح زخم کمک کرده و خطر عفونت‌های ثانویه را کاهش می‌دهند.
3. تسریع بازسازی (Healing Agent): پمادهایی با ترکیبات فعال مانند عصاره گیاهی (کالاندولا، آلفا، نئودرم) یا ویتامین‌ها (A و E) فرآیند گرانولاسیون (پر شدن حفره زخم با بافت جدید) و اپیتلیالیزاسیون (بسته شدن سطح پوست) را تحریک می‌کنند.

به عنوان پرستار سالمند در منزل بهتر است بدانید که انتخاب پماد مناسب، مدیریت‌کننده‌ی زخم است. این مدیریت شامل جلوگیری از خیس خوردگی بیش از حد (ماسریشن) در زخم‌های ترشح‌دار (که ممکن است به پمادها یا پانسمان‌های جاذب نیاز داشته باشند) و یا تامین رطوبت کافی برای زخم‌های خشک است. نکته حیاتی این است که پماد باید متناسب با مرحله و ویژگی‌های زخم انتخاب شود؛ استفاده از پماد نامناسب، نه تنها روند درمان را تسریع نمی‌کند، بلکه ممکن است آن را کند یا بدتر کند.

بررسی درجات زخم بستر

انتخاب پماد جهت بهترین داروی درمان زخم بستر و انتخاب داروی مناسب به میزان زخم و عمق زخم نیز بستگی دارد. در نتیجه بهتر است با درجات مختلف زخم بستر آشنا باشید تا بتوانید داروی درمانی مناسب خود را انتخاب نمایید.

• زخم بستر درجه ۱: ناحیه زخم قرمز رنگ بوده و در زمان لمس کردن حس گرمی را می توان فهمید. در پوست های تیره تر، این حالت می تواند به رنگ آبی یا بنفش و در مجموع کبود باشد. ممکن است فرد از سوختن، درد یا خارش ناحیه شکایت کند.
• زخم بستر درجه ۲: این ناحیه آسیب بیشتری دیده است و ممکن است بیمار در محل زخم بستر باز، خراش یا تاول را تجربه کند. فرد از درد زیاد شکایت دارد و ممکن است پوست اطراف زخم تغییر رنگ دهد.
• زخم بستر درجه ۳: زخمی شبیه زخم سوراخ شده به دلیل آسیب به لایه زیرین پوست ایجاد می شود.
• زخم بستر درجه ۴: این ناحیه به شدت آسیب دیده و دارای زخم های گسترده و بزرگی است. ماهیچه ها، تاندون ها، استخوان ها و مفاصل می توانند درگیر این زخم شوند. در این مرحله، عفونت می تواند خطر بالایی بیمار را تهدید کند.

بهترین پماد خارجی برای زخم بستر

پماد بریر (Briar)، بهترین انتخاب برای بستر خارجی زخم‌ها، جراحات و سوختگی‌ها است. این پماد حاوی ترکیبات موثری است که به سرعت فرآیند بهبودی را آغاز می‌کند و به بهبود زخم‌های مختلف کمک می‌کند. فرمولاسیون منحصر به فرد بریر، باعث حفظ رطوبت محیط زخم می‌شود و همچنین به حمایت از رشد بافت‌های سالم در منطقه زخم‌دیده کمک می‌کند. بریر به دلیل ترکیبات طبیعی خود، باعث کاهش التهابات و درد زخم می‌شود.

در حوزه مراقبت از زخم، محصولات وارداتی اغلب بر پایه تکنولوژی‌های پیشرفته برای ایجاد سدهای محافظتی یا جذب ترشحات طراحی شده‌اند. این کرم‌ها معمولاً به عنوان عوامل کمکی تخصصی در مدیریت زخم استفاده می‌شوند.

پماد کلوپلاست کامفیل (Coloplast Comfeel Barrier Cream)

این پماد خارجی به دلیل فرمولاسیون تخصصی‌اش، به عنوان یک عامل محافظتی (Barrier) بسیار مؤثر شناخته می‌شود و عمدتاً برای پوست‌هایی استفاده می‌شود که به دلیل ترشحات زیاد، ادرار یا مدفوع تحریک شده‌اند.

• ویژگی‌های تخصصی: مواد فعال اصلی این پماد، کربوکسی متیل سلولز و آلژینات کلسیم هستند که عوامل جاذب به حساب می‌آیند. این ترکیبات به کرم قابلیت می‌دهند تا علاوه بر ایجاد یک لایه محافظ ضدآب، به جذب ترشحات خفیف نیز کمک کند و از این طریق مقاومت پوستی را افزایش داده و pH پوست را تنظیم نماید.
• کاربرد: این پماد برای زخم‌های سطحی و درجه یک و دو مناسب است و به طور خاص برای پیشگیری از گسترش زخم یا حفاظت از پوست اطراف زخم در نواحی در تماس با رطوبت و ترشحات به کار می‌رود.

اگرچه بسیاری از محصولات ترمیمی با پایه عسل یا مواد شیمیایی دیگر به صورت وارداتی موجود هستند، کرم کامفیل به دلیل عملکرد تخصصی خود در ایجاد سد حفاظتی، در پروتکل‌های مراقبت از زخم‌های در معرض رطوبت، جایگاه ویژه‌ای دارد.

پماد برای درمان زخم‌های سطحی (درجه ۱ و ۲)

پماد BRIAR یکی از بهترین پمادهای درمان زخم بستر می باشد که دارای فرمولاسیون منحصر به فرد است و به رشد بافت سالم نیز کمک موثری میکند. در نتیجه میتوان از داروی BRIAR به عنوان بهترین پماد برای زخم بستر سطح یک نام برد که البته در درجات دو، سه و چهار که زخم بستر عمیق است نیز تاثیر به سزایی دارد. اما به طور کلی با استفاده از این دارو، از زخم بستر جلوگیری خواهد شد. شما برای تهیه و خرید پماد BRIAR میتوانید با تیم ارسطو در ارتباط باشید.

زخم بستر درجه یک تنها شامل قرمزی پوست است که با فشار دادن محو نمی‌شود و درجه دو شامل از دست رفتن ضخامت نسبی پوست به شکل تاول یا دهانه کم‌عمق با بستر صورتی است. در این مراحل، تمرکز بر کاهش التهاب، محافظت از سد پوستی و جلوگیری از پیشرفت زخم است.

• پماد زینک اکساید (Zinc Oxide): این پماد یک لایه محافظتی فیزیکی ایجاد می‌کند و به دلیل خاصیت ضدالتهابی، برای محافظت از پوست اطراف زخم‌های درجه یک و دو و جلوگیری از تحریک ناشی از رطوبت بسیار مناسب است.
• پماد گیاهی کالاندولا: به دلیل خواص ضد التهابی، به تسکین قرمزی و التهاب در مراحل اولیه کمک می‌کند و با افزایش جریان خون موضعی، ترمیم بافت‌های سطحی را تسریع می‌بخشد.
• پماد ژان هیل یا نئودرم: هر دو پماد حاوی عسل هستند که خاصیت آنتی‌باکتریال ملایم و رطوبت‌رسانی برای زخم‌های سطحی را فراهم می‌کنند.

پماد برای درمان درمان زخم‌های عمیق (درجه ۳ و ۴)

زخم‌های درجه سه و چهار شامل از دست دادن کامل ضخامت بافت و احتمال درگیری استخوان، عضله یا تاندون هستند. در این مرحله، درمان باید بسیار تهاجمی‌تر و چندوجهی باشد.

1. اولویت با دبریدمان: اگر در زخم‌های عمیق، بافت مرده (نکروز، بافت‌های زرد، برنزه یا سیاه) مشاهده شود، اولین گام ضروری حذف این بافت‌ها (دبریدمان) است. هیچ پماد ترمیمی نمی‌تواند زیر بافت نکروز عملکرد داشته باشد و اعمال پماد ترمیم‌کننده روی بافت مرده باعث تله شدن عفونت می‌شود. برای این منظور از پمادهای آنزیمی مانند فیبرینولیزین استفاده می‌شود که به پاکسازی بافت مرده کمک می‌کند.
2. کنترل عفونت: زخم‌های عمیق به شدت مستعد عفونت‌های جدی هستند که می‌توانند به عفونت استخوان (استئومیلیت) یا حتی سپسیس (عفونت خون) منجر شوند. در این مرحله پمادهای آنتی‌باکتریال قوی‌تر مانند سیلور سولفادیازین یا نیتروفورازون برای کنترل باکتری‌ها در بستر زخم تجویز می‌شوند.
3. ترمیم و پر کردن حفره: پس از پاکسازی کامل زخم از بافت مرده و کنترل عفونت، می‌توان از پمادهای ترمیم‌کننده قوی مانند پماد آلفا استفاده کرد. پماد آلفا با خواص ضد التهابی و ضد میکروبی قوی، به تسریع بازسازی بافت عمیق‌تر (گرانولاسیون) کمک می‌کند.

استفاده از پمادهای محافظ ساده (مانند زینک اکساید) روی زخم درجه ۴ به شدت خطرناک است؛ زیرا این کار مانع از ارزیابی صحیح عمق عفونت توسط متخصص شده و ممکن است گسترش عفونت زمینه‌ای را پنهان سازد.

بهترین پماد برای جلوگیری از زخم بستر

همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. در مورد زخم بستر، هدف اصلی در پیشگیری، تقویت سد دفاعی پوست در نواحی استخوانی (مانند پاشنه، دنبالچه، و لگن) است که بیشترین فشار را تحمل می‌کنند. پمادهای پیشگیرانه بر روی پوست سالم و دست‌نخورده استفاده می‌شوند تا از شکستگی پوست جلوگیری شود.

پماد زینک اکساید (Zinc Oxide)

پماد زینک اکساید یک انتخاب کلاسیک و بسیار موثر برای پیشگیری است.

• مکانیسم عمل: این پماد با ایجاد یک لایه ضخیم، قوی و فیزیکی، پوست را از رطوبت، عرق، ادرار و مدفوع محافظت می‌کند. علاوه بر این، زینک اکساید دارای خواص ضد التهابی است و می‌تواند تحریکات خفیف پوستی (مانند عرق‌سوز شدن یا قرمزی اولیه) را تسکین دهد.
• نحوه استفاده در پیشگیری: باید به طور منظم، معمولاً پس از هر نوبت شستشو و تمیز کردن پوست، روی نواحی در معرض فشار مالیده شود. روغن زیتون و چرب کردن روزانه نواحی تحت فشار نیز می‌تواند به پیشگیری از شروع زخم کمک کند.

استفاده از کرم‌های محافظتی و مرطوب‌کننده‌های حاوی دایمتیکون یا وازلین طبی نیز توصیه می‌شود تا خاصیت کشسانی پوست (الاستیسیته) در افراد مسن که پوست نازک‌تری دارند، حفظ شود. مرطوب نگه داشتن پوست اطراف زخم با لوسیون‌های بدون عطر و رنگ نیز احتمال شکستگی پوست را کاهش می‌دهد.

 پماد سیلور سولفادیازین

سیلور سولفادیازین یک آنتی‌بیوتیک موضعی است که حاوی نقره کلوئیدی است. نقره به عنوان یک عامل ضد باکتری و ضد قارچ قوی عمل می‌کند و با توقف رشد باکتری‌هایی که می‌توانند زخم باز را آلوده کنند، خطر عفونت را کاهش داده و فرآیند ترمیم را تسهیل می‌کند. این پماد همچنین به مرطوب نگه‌داشتن پوست کمک کرده و سرعت بازسازی بافت را افزایش می‌دهد. بیشترین مصرف این پماد در زخم‌های سوختگی حاد و زخم‌های عفونی است.

نحوه استفاده:

• حتماً قبل از استفاده، زخم را با محلول مناسب (مانند سرم نمکی یا آب استریل) تمیز کنید و بافت مرده را از بین ببرید (توسط متخصص) دستور کاربر.
• پماد را به‌طور مستقیم روی قسمت آسیب‌دیده بمالید، طوری که کل ناحیه مورد نظر را بپوشاند. لایه‌ای به ضخامت حدود ۱ تا ۲ میلی‌متر کفایت می‌کند دستور کاربر.
• استفاده از این پماد معمولاً حداقل دوبار در روز یا یک تا دو بار در روز توصیه می‌شود دستور کاربر.
• ناحیه آسیب‌دیده را با پانسمان استریل بپوشانید دستور کاربر.
• استفاده از دستکش استریل هنگام مصرف، برای جلوگیری از سرایت عفونت ضروری است دستور کاربر.

ملاحظات (نکته حیاتی ایمنی): مصرف در دوران بارداری، شیردهی، حساسیت به داروهای سولفونامید، و مشکلات کلیوی یا کبدی باید با احتیاط و زیر نظر پزشک باشد دستور کاربر. عوارض جانبی ممکن است شامل خارش، سوزش، قرمزی یا تغییر رنگ پوست باشد دستور کاربر. در صورت استفاده در مناطق وسیع و طولانی مدت، پزشک باید نتایج آزمایش خون را بررسی کند، زیرا ممکن است تغییراتی در نتایج آزمایشگاهی ایجاد شود.

مشکلات بعد استفاده از پماد سولفادیازین برای زخم بستر

• خارش یا سوزش: اگر این حالت ادامه داشت، با پزشک خود صحبت کنید.
• برجستگی های قرمز روی پوست: در اسرع وقت از پزشک معالج مشورت بگیرید.
• تغییر در برخی از نتایج آزمایش خون (تغییر رنگ پوست): اگر از پماد در مناطق وسیعی از بدن خود یا برای مدت طولانی استفاده کنید، پزشک آنها را بررسی می کند. اگر در طول دوره درمان احساس بیماری کردید، با پزشک خود صحبت کنید و نظر او را جویا شوید.

 پماد موپیروسین

یک داروی موضعی آنتی‌باکتریال است که برای درمان عفونت‌های جزئی پوست و زخم بستر درجه یک و دو استفاده می‌شود (معمولاً ۳ بار در روز به‌مدت ۱ تا ۲ هفته با تجویز پزشک). موپیروسین یک آنتی‌بیوتیک موضعی است که برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها و درمان عفونت‌های پوستی جزئی، به ویژه عفونت‌های استافیلوکوکی، استفاده می‌شود. این پماد عمدتاً برای عفونت‌های سطحی کاربرد دارد و در مورد زخم‌های عمیق، باید با آنتی‌بیوتیک‌های سیستمیک ترکیب شود. لزوم تجویز پزشک برای این پماد به منظور جلوگیری از مقاومت دارویی حائز اهمیت است.

1. خانم های باردار یا زمانی که در دوران شیردهی هستید؛ اگرچه نشان داده نشده است که پماد موپیروسین برای کودکان مضر است، اما هنوز مهم است که در مورد آن با پزشک صحبت کنید.
2. افرادی که مشکلات کبدی دارند.
3. اگر تا به حال به هر دارو یا حتی یک محصول پوستی واکنش آلرژیک داشته اید.

پماد گیاهی کالاندولا (Calendula)

پماد کالاندولا (عصاره گل همیشه بهار) یک کرم گیاهی پرطرفدار برای درمان زخم‌های فشاری است. این پماد خاصیت ضدالتهابی دارد، به تسریع تشکیل سلول‌های جدید و افزایش جریان خون در ناحیه آسیب‌دیده کمک کرده و باعث می‌شود زخم سریع‌تر بهبود یابد. کالاندولا یک پماد گیاهی با خواص ضد التهابی و تسریع‌کننده ترمیم زخم است و برای انواع زخم بستر، به‌خصوص زخم‌های سطحی و ملتهب، مناسب است. این پماد در کاهش التهاب ناشی از عرق‌سوز و اگزما نیز موثر است و به تسکین خارش، کبودی و تورم کمک می‌کند.

نحوه استفاده:

• موضع زخم را با نرمال سالین شستشو داده و خشک کنید دستور کاربر.
• کل زخم و حفرات آن را با مقدار مناسبی از پماد بپوشانید دستور کاربر.
• سپس موضع را پانسمان کرده و این عمل را در زمان‌های موردنیاز تکرار کنید دستور کاربر.

ملاحظات: اگرچه پمادهای گیاهی معمولاً ایمن‌تر از پمادهای شیمیایی هستند، عوارض جانبی پماد کالاندولا نادر است، اما ممکن است علائم آلرژیکی مانند بثورات پوستی، خارش، قرمزی یا تورم در افراد مستعد رخ دهد. در صورت مصرف همزمان سایر داروهای موضعی یا مکمل‌ها، حتماً با پزشک مشورت شود و در صورت لزوم از خدمات ویزیت پزشک در منزل ارسطو استفاده نمایید..

پماد کلوپلاست کامفیل (Coloplast Comfeel)

پماد کلوپلاست کامفیل یک پماد خارجی است که به عنوان دارویی ایده‌آل برای پوست‌های خشک یا تحریک‌شده ناشی از ترشحات زخم شناخته می‌شود و برای درمان زخم بستر درجه یک و دو به شمار می‌رود. مواد فعال اصلی آن کربوکسی متیل سلولز و آلژینات کلسیم هستند که عوامل جاذب به حساب می‌آیند. این پماد نقش کلیدی یک کرم محافظتی (Barrier Cream) را ایفا می‌کند. کامفیل با ایجاد یک لایه بسیار مقاوم در برابر نفوذ آب، از پوست در برابر تماس با ادرار و مدفوع محافظت کرده و به تنظیم pH پوست کمک می‌کند. کربوکسی متیل سلولز و آلژینات کلسیم به عنوان جاذب‌های موضعی، ترشحات اضافی زخم را مدیریت می‌کنند و ترمیم بافت را تسریع می‌بخشند.

نحوه استفاده:

• ابتدا زخم را با سرم شست‌وشوی سالین شسته و تمیز کنید دستور کاربر.
• سپس زخم را با مقدار زیادی پماد بپوشانید دستور کاربر.
• در نهایت، یک لایه پماد هم روی پارچه مخصوصی، مانند رویال یا ساتن، بزنید تا پانسمان شود دستور کاربر.
• این کرم به صورت لایه‌ای روی پوست قرار می‌گیرد و به عنوان محافظ پوست برای بیماران مستعد به زخم بستر استفاده می‌شود.

پماد موضعی نئودرم (Neuderm)

پماد نئودرم یکی از بهترین پمادهای داخلی برای درمان زخم بستر است، زیرا حاوی مواد فعالی است که التهاب و عفونت پوست آسیب‌دیده را کاهش می‌دهند. این پماد از سه ماده فعال عسل، روغن زیتون و گیاه ابوخلسا (هواچوبه) ساخته شده است. این ترکیب گیاهی-طبیعی به طور همزمان چندین کارکرد را در جهت بهبود زخم فعال می‌کند. عسل محیط مناسب برای رشد بافت و ترمیم زخم را فراهم می‌کند، روغن زیتون به آبرسانی و افزایش خاصیت کشسانی پوست کمک می‌کند، و عصاره ابوخلسا دارای خواص ضد التهابی، آنتی‌اکسیدانی، ضد قارچی و آنتی‌باکتریال است که در ترمیم زخم نقش بسزایی دارد. این پماد به طور موثر التهاب و عفونت را کاهش داده و از گسترش زخم بستر جلوگیری می‌کند.

نحوه استفاده:

• محل آسیب‌دیده را شسته و خشک کنید دستور کاربر.
• سپس یک لایه پماد روی پوست آن ناحیه قرار دهید دستور کاربر.
• ملاحظه مهم: اگر زخم دارای حفره باشد، باید حفره با میزان مناسبی از پماد پر شود تا محیط ترمیم فراهم شود.
• خروج ترشحات در حین درمان با نئودرم می‌تواند نشانه بهبود و تخلیه عفونت باشد و جای نگرانی ندارد.

پماد ژونس ژان هیل (Janus Januheal)

این پماد موضعی بر پایه عسل تولید شده و حاوی ویتامین‌های A و E است که به ترمیم پوست در زخم بستر درجه یک و دو کمک می‌کنند. این پماد با افزایش ویسکوزیته مایع زخم، از رشد باکتری و عفونی شدن ناحیه جلوگیری کرده و ناحیه زخمی را نرم می‌کند. پماد ژان هیل یک ترمیم‌کننده زخم حاوی ۴۰ گرم عسل در هر ۱۰۰ گرم محصول است. عسل به دلیل خاصیت آنتی‌باکتریال و توانایی حفظ رطوبت محیط زخم، به عنوان یک عامل درمانی موثر شناخته می‌شود. علاوه بر عسل، حضور روغن زیتون، آووکادو، لانولین و زینک اکساید در ترکیبات آن، نشان‌دهنده تقویت خاصیت محافظتی (زینک اکساید) و تسکین التهاب (روغن‌ها و ویتامین‌ها) است. این پماد برای رفع انواع التهابات پوستی، عرق سوختگی و درمان سوختگی‌های درجه یک و دو نیز کاربرد دارد.

نحوه استفاده:

• برای درمان زخم بستر درجه یک و دو با این پماد می‌توان استفاده کرد دستور کاربر.
• به صورت موضعی روی ناحیه آسیب‌دیده اعمال می‌شود (دستورالعمل دقیق‌تر مصرف باید از پزشک یا بروشور محصول دریافت شود) دستور کاربر.

پماد فنی توئین (Phenytoin)

پماد فنی توئین یکی از پمادهای موضعی است که برای درمان زخم بستر در مطالعات مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعات نشان می‌دهد که استفاده از فنی توئین در مقایسه با پانسمان سالین گاوز (Saline Gauze) ممکن است به ترمیم زخم کمک کند، اگرچه سطح قطعیت شواهد در شبکه متاآنالیز بسیار پایین (Very Low) ارزیابی شده است. فنی توئین دارویی است که به صورت موضعی برای خواص ترمیم‌کنندگی مورد مطالعه قرار گرفته است. اگرچه این پماد در مراکز درمانی برای کمک به بهبود زخم‌ها استفاده می‌شود، اما بررسی‌های تخصصی شواهد (مانند مرورهای کاکرین) نشان می‌دهد که سطح قطعیت شواهد موجود در مورد اثربخشی آن در درمان زخم‌های فشاری، ضعیف و در سطح «بسیار پایین» است. این بدان معنی است که شواهد کافی و قوی برای قضاوت قاطعانه در مورد برتری آن نسبت به سایر پانسمان‌های ساده‌تر وجود ندارد و تحقیقات با کیفیت بهتری مورد نیاز است.

نحوه استفاده: (در منابع ذکر شده، دستورالعمل مصرف عمومی مانند سایر پمادهای موضعی است و باید طبق دستور پزشک باشد) دستور کاربر. این پماد به صورت موضعی برای ترمیم‌کنندگی پوست استفاده می‌شود.

پماد نیتروفورازون (Nitrofurazone)

این یک پماد آنتی‌بیوتیک موضعی است که برای درمان عفونت‌های پوستی و زخم‌های بستر استفاده می‌شود. با جلوگیری از رشد باکتری‌ها، خطر عفونت را کاهش داده و به تسریع بهبود کمک می‌کند. نیتروفورازون یک عامل ضد باکتریایی است که با کشتن باکتری‌ها و جلوگیری از رشد آن‌ها عمل می‌کند. کاربرد اصلی آن در عفونت‌های سوختگی است، اما در مدیریت عفونت‌های باکتریایی موضعی در زخم بستر نیز موثر است.

نحوه استفاده:

• زخم را با آب استریل یا محلول نمکی تمیز کنید دستور کاربر.
• یک لایه نازک اما یکنواخت از پماد را با گاز استریل یا دستکش تمیز روی زخم بمالید دستور کاربر.
• زخم را با پانسمان استریل بپوشانید (مگر اینکه پزشک دستور داده باشد) دستور کاربر.
• پانسمان و پماد باید به طور منظم تعویض شوند (معمولاً ۱ تا ۲ بار در روز) دستور کاربر.

ملاحظات: اگر علائمی مانند درد، ورم، قرمزی یا حرارت در محل تماس تشدید شود یا اگر تاول و سوزش شدید مشاهده گردد، باید فوراً مصرف دارو متوقف شده و به پزشک مراجعه شود.

پماد فیبرینولیزین (الیز)

این پماد حاوی آنزیم‌هایی است و جهت پاک کردن بافت‌های مرده، خشک شده و نکروز از روی سطح زخم بستر و سوختگی‌های شدید به کار می‌رود. پماد فیبرینولیزین که گاهی با نام «پماد الیز» نیز شناخته می‌شود، یک عامل دبریدمان آنزیمی است. این پماد به ترمیم و بهبود بافت زخم‌های بستر کمک می‌کند و با خاصیت ضدالتهابی و ضدعفونی‌کننده، روند بهبودی را تسریع می‌بخشد. نقش اصلی آن، حل کردن انتخابی بافت‌های مرده (نکروز) است که مانع ترمیم زخم می‌شوند. استفاده از این پماد به ویژه در زخم‌های عمیق (درجه ۳ و ۴) که دارای بافت نکروز هستند، یک مرحله کلیدی و ضروری پیش از شروع درمان با پمادهای ترمیم‌کننده است.

نحوه استفاده:

• معمولاً استفاده از این پماد هر ۲۴ ساعت یک بار انجام می‌شود دستور کاربر.
• تعیین مقدار و زمان دقیق مصرف بر عهده پزشک معالج است دستور کاربر.

ملاحظات: در صورت وجود بیماری ترومبوآمبولیک، مصرف فیبرینولیزین منع شده است.

پماد فوسیدیک اسید

پماد فوسیدیک اسید و فوسیدات سدیم، داروهای ضد باکتریایی هستند که اگر عفونت در ناحیه کوچکی باشد معمولاً به سرعت برطرف می‌کنند. اگر عفونت گسترده تر باشد، ممکن است به قرص های آنتی بیوتیک و آماده سازی داروی مایع خوراکی احتیاج پیدا کنید.

یک داروی ضد باکتریایی قوی برای عفونت‌های پوستی اندک و زخم بستر عفونی است. فوسیدیک اسید یک داروی ضد باکتریایی مؤثر در برابر بسیاری از باکتری‌هایی است که معمولاً باعث عفونت‌های پوستی می‌شوند. معمولاً این پماد را ۲ تا ۳ بار در روز به مدت ۷ تا ۱۰ روز روی ناحیه عفونی اعمال می‌کنند. اگرچه این دارو برای آکنه نیز استفاده می‌شود، اما استفاده از آن برای زخم بستر در صورت مشاهده عفونت موضعی، با تجویز پزشک انجام می‌گیرد.

پماد آلفا (Alpha Ointment)

حاوی عصاره گیاهی لاوسون، دارای خواص ضد التهابی و ضد میکروبی قوی بوده و به افزایش سرعت ترمیم زخم کمک می‌کند. برای زخم بستر عمیق (در صورت وجود بافت مرده) نیز توصیه شده است. پماد آلفا یک ترمیم‌کننده گیاهی است که با استفاده از عصاره‌های گیاهی مانند حنا (لاوسون) و زردچوبه، به کنترل علائم التهابی با خاصیت آنتی‌اکسیدانی کمک می‌کند. این پماد به تسریع زمان درمان و افزایش کیفیت ترمیم زخم کمک کرده و رطوبت محل زخم را نیز افزایش می‌دهد. این محصول نه تنها برای زخم بستر و سوختگی، بلکه برای زخم‌های دیابتی و زخم‌های پس از بخیه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ملاحظات ایمنی: این پماد در افراد مبتلا به فاویسم (کمبود GPD) منع مصرف دارد و در صورت بروز حساسیت موضعی (قرمزی یا خارش)، مصرف باید قطع و به پزشک اطلاع داده شود.

پماد تتراسایکلین (Tetracycline)

آنتی‌بیوتیک موضعی است که برای کمک به درمان عفونت زخم بستر استفاده می‌شود. (نیاز به مشورت با پزشک دارد). تتراسایکلین با جلوگیری از رشد باکتری‌ها عمل می‌کند و در پیشگیری یا درمان عفونت‌های سطحی پوست کاربرد دارد. با این حال، کاربرد آن در زخم بستر معمولاً محدود به عفونت‌های سطحی و تحت نظارت دقیق پزشک است. این پماد برای زخم‌های عمیق یا بریدگی‌های با وسعت زیاد توصیه نمی‌شود.

پماد بتامتازون برای زخم

بتامتازون (Betamethasone) یک استروئید ضد التهابی است. در منابع ذکر شده است که پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند که حاوی فوسیدیک اسید و یک عامل ضد التهابی مانند بتامتازون (مانند نام تجاری Fucibet) به‌صورت ترکیبی باشد. بتامتازون به تنهایی یک کورتیکواستروئید قوی است که برای کاهش قرمزی، تورم و خارش ناشی از التهاب به کار می‌رود. نکته تخصصی در مورد استروئیدها این است که نباید آن‌ها را به تنهایی روی زخم‌های باز یا عفونی استفاده کرد، زیرا خاصیت ضدالتهابی آن‌ها می‌تواند پاسخ ایمنی موضعی را تضعیف کرده و عفونت را تشدید کند. بنابراین، بتامتازون معمولاً در ترکیب با یک آنتی‌بیوتیک (مانند فوسیدیک اسید در محصولات تجاری نظیر Fucibet) تجویز می‌شود تا همزمان با کاهش التهاب شدید، عفونت نیز کنترل شود. تجویز این ترکیبات باید صرفاً توسط پزشک انجام پذیرد.

پماد مفناید (Mafenide) برای زخم بستر

در لیست کوئری‌ها ذکر شده است، اما اطلاعات مستقیمی در مورد کاربرد گسترده پماد مفناید برای زخم بستر در این منابع موجود نیست. پماد مفناید یک آنتی‌بیوتیک سولفونامیدی موضعی بسیار قوی است که کاربرد اصلی و شناخته شده آن، در پیشگیری و درمان عفونت‌های سوختگی‌های عمیق و شدید است. این دارو با تداخل در متابولیسم باکتری‌ها عمل می‌کند. با توجه به قدرت بالای این دارو و ریسک عوارض جانبی، معمولاً برای زخم بستر، مگر در موارد استثنایی و عفونت‌های بسیار شدید، از آن استفاده نمی‌شود و پمادهایی مانند سیلور سولفادیازین (که ملایم‌تر است) ترجیح داده می‌شود. استفاده از پماد مفناید حتماً باید با دستور پزشک متخصص زخم یا سوختگی باشد.

پماد برای زخم بستر سالمندان

مراقبت از زخم بستر در سالمندان نیازمند توجه ویژه است، زیرا پوست افراد مسن نازک‌تر، شکننده‌تر و مستعد آسیب دیدگی است و همچنین به دلیل کاهش خونرسانی، توانایی ترمیم کمتری دارد. بنابراین، انتخاب پماد باید با احتیاط بیشتری انجام شود و بر محصولات ملایم و در عین حال موثر متمرکز باشد.

• پماد گیاهی کالاندولا و نئودرم: این گزینه‌های گیاهی (مانند نئودرم که حاوی عسل و روغن زیتون است) به دلیل داشتن ترکیبات طبیعی و خواص ضدالتهابی و تسکین‌دهنده، برای پوست‌های حساس سالمندان مناسب‌تر هستند. عوارض جانبی پمادهای گیاهی به طور کلی کمتر است، اگرچه همچنان باید مراقب واکنش‌های حساسیتی باشید.
• پماد سیلور سولفادیازین: اگرچه این پماد به دلیل خاصیت ضد باکتریایی قوی برای عفونت‌ها بسیار توصیه می‌شود، اما در استفاده برای سالمندان باید نهایت احتیاط را به عمل آورد. پوست نازک‌تر سالمندان ممکن است جذب سیستمیک بیشتری داشته باشد. استفاده طولانی‌مدت یا در مناطق وسیع می‌تواند منجر به عوارض جانبی جدی‌تری مانند تغییر در نتایج آزمایش خون شود. بنابراین، استفاده از این دارو در سالمندان باید حتماً تحت نظارت دقیق پزشک باشد.

درمان زخم بستر سالمندان همچنین باید شامل تقویت سلامت عمومی و تأمین رژیم غذایی غنی از پروتئین، ویتامین C و زینک باشد تا بدن مواد لازم برای بازسازی بافت از دست رفته را در اختیار داشته باشد.

آنتی بیوتیک برای زخم بستر

آنتی‌بیوتیک‌های موضعی مانند سیلور سولفادیازین، موپیروسین یا فوسیدیک اسید، داروهای حیاتی در مدیریت زخم بستر هستند، اما کاربرد آن‌ها باید دقیق و هدفمند باشد.

چه زمانی آنتی‌بیوتیک موضعی لازم است؟

آنتی‌بیوتیک‌ها تنها زمانی باید مورد استفاده قرار گیرند که شواهدی از عفونت موضعی وجود داشته باشد، مانند افزایش قرمزی، تورم، درد، حرارت در اطراف زخم، یا مشاهده ترشحات چرکی و بوی بد. استفاده از پماد آنتی‌بیوتیک به صورت پیشگیرانه یا خودسرانه معمولاً توصیه نمی‌شود.

یکی از ملاحظات بسیار مهم در پروتکل‌های زخم، پرهیز از مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌های موضعی است. مصرف بیش از حد و بدون نسخه پماد هایی مانند موپیروسین یا فوسیدیک اسید می‌تواند منجر به ایجاد مقاومت دارویی در باکتری‌ها شود. زمانی که باکتری‌ها مقاوم شوند، در صورت بروز عفونت جدی، درمان آن بسیار دشوار تر خواهد بود. به همین دلیل، تمام آنتی‌بیوتیک‌های موضعی حتماً باید با تجویز و دستورالعمل دقیق پزشک مصرف شوند.

عفونت عمیق نیازمند درمان سیستمیک

اگر زخم بستر عمیق شده باشد و علائم گسترش عفونت به بافت‌های زیرین یا علائم سیستمیک (مانند تب و لرز) وجود داشته باشد، این نشان دهنده یک وضعیت اورژانسی است. در این موارد، پماد آنتی‌بیوتیک موضعی کافی نیست و بیمار نیازمند دریافت آنتی‌بیوتیک‌های سیستمیک (خوراکی یا تزریقی) برای جلوگیری از سپسیس (عفونت خون) یا استئومیلیت (عفونت استخوان) است. در صورت نیاز به انجام تزریقات در منزل میتوانید با کارشناسان ما تماس حاصل نمایید.

نحوه استفاده صحیح از پماد برای خوب شدن سریع زخم

حتی بهترین پماد دنیا نیز اگر به درستی استفاده نشود، اثربخشی لازم را نخواهد داشت. روند اعمال پماد باید شامل رعایت دقیق بهداشت و ایجاد یک محیط بهینه برای ترمیم باشد.

1. آمادگی و بهداشت: همیشه قبل از شروع کار، دست‌ها باید شسته شده و از دستکش استریل استفاده شود تا از انتقال باکتری به زخم جلوگیری شود.
2. تمیز کردن (Cleaning): شستشو باید با دقت انجام شود تا از بقایای پانسمان قبلی یا آلودگی‌ها پاک شود. بهترین ماده برای تمیز کردن زخم، سرم نمکی (نرمال سالین) استریل یا پاک‌کننده‌های مخصوص زخم تجویزشده توسط پزشک است. از به کار بردن محلول‌های تحت فشار (مانند آب چرخان) باید پرهیز شود، زیرا ممکن است باکتری‌ها را به عمق بافت زخم هدایت کند.
3. اعمال پماد: پس از شستشو، پوست اطراف زخم را به آرامی خشک کنید. بستر زخم باید مرطوب بماند (به دلیل نقش آن در ترمیم). پماد باید در یک لایه نازک و یکنواخت (حدود ۱ تا ۲ میلی‌متر) مستقیماً روی بستر زخم مالیده شود دستور کاربر. اعمال لایه ضخیم‌تر نه تنها کمکی نمی‌کند، بلکه ممکن است باعث تجمع رطوبت و خیس خوردگی (ماسریشن) پوست اطراف زخم شود و روند ترمیم را طولانی کند دستور کاربر.
4. پانسمان مناسب: پس از استفاده از پماد، زخم باید با یک پانسمان استریل (فوم، گاز استریل یا پانسمان‌های مدرن دیگر) پوشانده شود تا محیط مرطوب حفظ شده و زخم از آلودگی‌های خارجی محافظت گردد. تعویض پانسمان و تکرار پماد باید به طور مرتب و طبق دستور پزشک انجام شود (معمولاً حداقل ۱ تا ۲ بار در روز).

درمان‌های تخصصی زخم بستر

گزینه های درمانی خاص برای درمان زخم بستر بر طبق آسیب و شدت بیماری مورد بحث قرار می گیرد. پس از برداشتن پوست دردناک از محل زخم، کار کمی دشوارتر شده و ممکن است شامل مراحل زیر باشد:

• از بین بردن فشار از روی ناحیه دردناک اولین و مهمترین اقدامات است.
• با در نظر گرفتن پوشش های مخصوص از زخم بستر مراقبت کنید.
• مصرف دارو (مانند آنتی بیوتیک برای درمان عفونت) در برخی از موارد به بیمار توصیه می شود.
• زخم را تمیز نگه دارید.
• برداشتن بافت آسیب دیده، بیمار یا مرده (آسیب بافتی) کمک بزرگی به بهبود بیماری است.
• پوست سالم را به ناحیه زخم بستر بچسبانید.
• زخم بستر را با فشار منفی درمان کنید.
• مطمن شوید که مواد مغذی کافی به ناحیه زخم بستر می رسد.

نکات مهم در استفاده از پماد برای زخم بستر

استفاده صحیح و مداوم از پماد برای درمان زخم بستر بسیار حیاتی است.

فرآیند درمان زخم بستر طولانی است و نیازمند دقت و مداومت است. رعایت نکات زیر تضمین می‌کند که پماد انتخابی بهترین تأثیر خود را داشته باشد:

• مشورت با پزشک: قبل از انتخاب هر پمادی، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید تا پماد متناسب با شدت و عمق زخم انتخاب شود. همان‌طور که بیان شد، پماد مناسب برای زخم سطحی با پماد مورد نیاز برای زخم عمیق متفاوت است و استفاده خودسرانه ممکن است وضعیت را بدتر کند.
• تمیز کردن زخم: قبل از استفاده از پماد، ناحیه مورد نظر باید به دقت با مواد مناسب (مانند سرم نمکی استریل یا آب و صابون ملایم) شستشو داده شود دستور کاربر. این مرحله، سنگ بنای آماده‌سازی بستر زخم برای ترمیم است.
• خشک کردن پوست: پوست اطراف زخم را به آرامی خشک کنید. تأکید می‌شود که فقط پوست اطراف خشک شود، زیرا بستر زخم باید مرطوب بماند.
• استفاده از لایه نازک: پماد را در یک لایه نازک روی زخم بمالید. استفاده بیش از حد ممکن است باعث ماسریشن (خیس خوردگی) پوست شود و روند بهبودی را طولانی کند دستور کاربر.
• پوشاندن زخم: پس از استفاده از پماد، ناحیه را با یک پانسمان استریل مناسب بپوشانید (مگر اینکه پزشک دستور دیگری داده باشد).
• تکرار و مداومت: پماد باید به‌طور مرتب و طبق دستور پزشک (معمولاً حداقل ۱ تا ۲ بار در روز) استفاده شود.
• رعایت بهداشت: هنگام استفاده از پماد، حتماً از دستکش استریل استفاده کنید تا از انتقال عفونت جلوگیری شود دستور کاربر.
• نظارت بر زخم: در صورت مشاهده علائمی چون افزایش قرمزی، تورم، بوی بد، تب یا ترشحات چرکی، فوراً به پزشک مراجعه کنید دستور کاربر.

چه زمانی مصرف پماد را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنیم؟

علامت هشدار	تفسیر احتمالی	اقدام فوری
تب، لرز، حالت تهوع یا احساس بیماری عمومی	گسترش عفونت به جریان خون (سپسیس)، وضعیتی تهدیدکننده حیات	مراجعه فوری به اورژانس یا تماس با پزشک.
افزایش ناگهانی درد یا قرمزی شدید اطراف زخم	حساسیت به پماد مورد استفاده یا تشدید عفونت موضعی	قطع مصرف پماد و مشورت فوری با پزشک.
تغییر رنگ ترشحات به سبز، بوی بسیار بد یا چرکی غلیظ	عفونت باکتریایی جدی نیازمند آنتی‌بیوتیک تخصصی	مشاوره با متخصص زخم برای دبریدمان و تغییر پروتکل درمانی.
ایجاد جوش یا برجستگی‌های قرمز در اطراف موضع	واکنش آلرژیک یا حساسیت به ترکیبات پماد (مثلاً سولفونامیدها)	مشورت با پزشک معالج.

پرسش و پاسخ متداول (FAQ)

آیا زخم بستر باید خشک نگه داشته شود تا خوب شود؟

خیر. این یک تصور قدیمی است. تحقیقات نشان می‌دهد که زخم‌ها در یک محیط مرطوب بهبود بهتری پیدا می‌کنند. رطوبت کنترل‌شده باعث می‌شود سلول‌های لازم برای ترمیم (مانند فیبروبلاست‌ها و سلول‌های اپیتلیال) آسان‌تر در بستر زخم حرکت کنند و زخم را ببندند. پانسمان‌ها و پمادها با حفظ این رطوبت، به تسریع روند ترمیم کمک می‌کنند. هدف، حفظ رطوبت مطلوب است، نه خیس خوردگی بیش از حد (ماسریشن).

آیا می‌توانم از بتادین یا الکل برای تمیز کردن زخم بستر استفاده کنم؟

به طور کلی، استفاده از محلول‌های ضدعفونی‌کننده قوی مانند بتادین (پوویدون آیدین) یا الکل برای تمیز کردن زخم بستر باز توصیه نمی‌شود. این مواد می‌توانند برای سلول‌های تازه رشد کرده (بافت گرانولاسیون) سمی باشند و به بافت‌های سالم آسیب بزنند و روند بهبود را کند کنند. بهترین و ایمن‌ترین روش شستشو، استفاده از سرم نمکی (سالین نرمال) استریل یا محلول‌های مخصوص پاک‌کننده زخم است که توسط پزشک تجویز می‌شود.

آیا پمادهای گیاهی کاملاً بی‌خطر هستند؟

پمادهای گیاهی مانند کالاندولا و نئودرم به طور کلی عوارض جانبی کمتری نسبت به پمادهای شیمیایی قوی دارند. با این حال، اصطلاح “کاملاً بی‌خطر” در پزشکی وجود ندارد. ممکن است در برخی افراد، حتی ترکیبات طبیعی باعث واکنش‌های آلرژیک موضعی مانند خارش یا بثورات پوستی شوند. همچنین، در مورد پمادهایی با ترکیبات خاص (مانند پماد آلفا)، محدودیت‌هایی مانند منع مصرف در بیماران فاویسم وجود دارد. همیشه قبل از استفاده از پمادهای گیاهی، مواد تشکیل‌دهنده را بررسی کرده و با پزشک مشورت کنید.

آیا پماد مناسب برای زخم‌های دیابتی با زخم بستر یکسان است؟

پروتکل‌های کلی درمان زخم (شامل رفع فشار، دبریدمان و کنترل عفونت) برای هر دو نوع زخم مشابه است. اما زخم‌های دیابتی به دلیل اختلالات گردش خون و نوروپاتی، چالش‌های خاصی دارند. برخی پمادها مانند زینک اکساید و منتول برای افراد دیابتی ایمن تشخیص داده شده‌اند. با این حال، به دلیل ریسک بالای گسترش عفونت و نیاز به نظارت مستمر بر وضعیت پای بیمار دیابتی، درمان باید حتماً توسط تیم متخصص زخم انجام شود.

چه تفاوتی بین کرم و پماد ترمیم‌کننده وجود دارد؟

تفاوت اصلی در پایه محصول است. کرم‌ها معمولاً پایه آب و لانولین دارند، سبک‌تر هستند و نفوذ کمتری به عمق پوست دارند؛ بنابراین برای ترمیم زخم‌های سطحی مناسب‌ترند. در مقابل، پمادها معمولاً پایه روغنی (مانند وازلین) دارند که باعث نفوذپذیری بیشتر و ایجاد پوشش حفاظتی قوی‌تر می‌شود. پمادها برای ترمیم زخم‌های عمیق‌تر که نیاز به مرطوب‌سازی مداوم دارند، مناسب‌ترند.