درمان بلع و جویدن در سالمندان و بیماران آلزایمری
زمان تقریبی مطالعه: 12 دقیقهمشکلات بلع یکی از چالش‌های شایع در بین سالمندان و به خصوص بیماران آلزایمری است که زندگی روزمره آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. وقتی صحبت از مشکلات بلع می‌شود، بسیاری از خانواده‌ها نگران عواقب جدی آن از جمله خفگی، سوء تغذیه و عفونت‌های ریوی هستند. شناخت دقیق این اختلال، روش‌های تشخیص و درمان آن برای ارائه مراقبت مناسب اهمیت زیادی دارد. استفاده از خدمات پرستاری در منزل تهران با کارشناسان مجرب می‌تواند به کنترل و بهبود وضعیت بلع و جویدن در سالمندان و بیماران آلزایمری کمک کند.
اختلال بلع در سالمندان چیست؟
مشکل بلع در سالمندان، به ویژه بیماران آلزایمری دیده می‌شود. این اختلال درمان دارد، اما بسته به شرایط بیمار ممکن است درمان کامل یا عدم درمان تجربه شود. البته مشکلات بلع تنها مختص مبتلایان به آلزایمر نیست و افراد در هر سنی ممکن است به یکی از دلایل زیر، به این اختلال دچار شوند:
- سرطان مری
- اختلالات عصبی
- از کار افتادن ماهیچه‌های دستگاه گوارش
- خشکی در دستگاه گوارش
- پارکینسون، آلزایمر و سایر بیماری‌های مغز و اعصاب
مشکل بلع می‌تواند از دهان شروع شود و تا انتهای مری نیز ادامه داشته باشد. بنابراین برای آن که مشخص شود مشکل از کدام بخش دستگاه گوارش و اعصاب مرتبط با آن است، باید به متخصص مراجعه شود. پزشک می‌تواند با معاینه و انجام آزمایشات لازم تشخیص دهد که کدام بخش دچار ناتوانی است.
چه علائمی نشان از ابتلا به اختلال بلع و جویدن دارند؟
علائم مختلفی وجود دارد، که شاید نشان از مشکلات دیگری داشته باشند، اما وقتی در مورد مشکل بلع در بیماران آلزایمری صحبت می‌کنیم، تعدادی از آنها در کنار یکدیگر دیده می‌شوند. این نشانه‌ها عبارتند از:
- سرفه در حین غذا خوردن
- عدم کنترل روی آب دهان و جاری شدن آن
- ابتلا به بیماری ذات‌الریه
- حس ماندن غذا در گلو و خفگی
- گرفتگی در صدا
- کم شدن ناگهانی و بی‌دلیل وزن
درمان اختلال بلع در سالمندان
برای مشکل بلع در بیماران دمانس، درمان دارویی و تمرینی وجود دارد.
- درمان دارویی ممکن است برای افرادی که مبتلا به بیماری‌های مغز و اعصاب مانند آلزایمر یا پارکینسون هستند، نتیجه‌بخش نباشد.
- درمان‌های تمرینی به این صورت هستند که متخصص گفتار درمانی، سعی می‌کند به بیمار در تقویت ماهیچه‌های کمک کند، به این ترتیب عمل بلع راحت‌تر انجام خواهد شد.
برای افرادی که به درمان پاسخ نمی‌دهند، روش‌های جایگزینی وجود دارد، که سعی می‌کنند نیاز بیمار برای جویدن و بلع را به حداقل برسانند. بنابراین شابد استفاده از واژه «درمان» مناسب نباشد.
- روش اول استفاده از رژیم غذایی مناسب این افراد است. مشکل بلع در بیماران آلزایمری به این صورت است که فرد فراموش می‌کند غذا را بجود یا ببلعد. بنابراین اگر از غذاهایی استفاده شود که نیازی به جویدن نداشته باشند، ممکن است از شدت مشکل کمی کم شود.
- روش دوم استفاده از لوله‌های غذا است که از برخی طریق بینی و برخی دیگر مستقیماً از شکم وارد معده می‌شوند. تحمل این روش برای بیمار دشوار است، اما در شرایط بحرانی بهترین راه است.
پرستاری از مبتلایان به اختلال بلع در سالمندان
مشکل بلع در بیماران دمانس (Dementia)، مسئله‌ای بسیار جدی است. افراد مبتلا نمی‌توانند مواد مغذی کافی را دریافت کنند و ممکن است دچار خفگی شوند. همچنین اگر به سبب این مشکل غذا وارد ریه شود و بیمار به ذات‌الریه آسپیراسیون مبتلا شود، شرایط بسیار دشواری رخ خواهد داد. این نوع از ذات‌الریه یکی از دلایل شایع مرگ و میر سالمندان آلزایمری است که در مرحله نهایی بیماری به سر می‌برند.
با وجود چنین خطراتی، پرستارانی که با مشکل بلع در بیماران آلزایمری خود مواجه هستند، باید نکات زیر را به خوبی در نظر داشته باشند و رعایت کنند:
- اطمینان حاصل کنید که غذا را به قطعات کوچک تقسیم کرده‌اید و آنقدر نرم است که فرد به راحتی بخورد.
- برای سهولت خوردن غذا، آن را آسیاب یا مخلوط کنید.
- از غذاهایی مانند پوره استفاده کنید.
- از نی استفاده نکنید، زیرا ممکن است مشکلات بلع بیشتر شود. در عوض، از فرد بخواهید جرعه‌های کوچک را از یک فنجان بنوشد.
- نوشیدنی‌ها را با دمای مختلف گرم، ولرم و سر به بیمار بدهید تا ببینید بلع کدام برای او راحت‌تر است.
- لقمه‌ها را با فاصله زمانی مناسبی به بیمار بدهید. عجله مشکل را دو چندان می‌کند.
- به فردی که خواب آلود است یا دراز کشیده است غذا ندهید. او باید در طول غذا و حداقل 20 دقیقه بعد از غذا در حالت ایستاده و نشسته باشد.
- از عباراتی مانند «قورت بده» برای یادآوری عمل بلع استفاده کنید.
- اگر بیمار دارویی مصرف می‌کند، آن را خرد کنید یا از شیوه‌هایی به غیر از بلعیدن یک جای آن استفاده کنید.
پرستارانی که با مشکل بلع در بیماران آلزایمری سر و کار دارند، زمان‌های سخت و خسته‌کننده‌ای را می‌گذارنند. برنامه‌ریزی برای وعده‌های غذایی از قبل و آماده‌سازی غذا می‌تواند این کار را برای پرستاران کمی آسان کند.
بی‌اشتهایی در بیماران آلزایمری
بی‌اشتهایی، یکی از علائمی است که در طول بیماری آلزایمر دیده می‌شود. در بیشتر موارد این اختلال پاسخ بیمار به شرایط است. بنابراین می‌توانیم دلایل زیر را به عنوان دلیل بی‌اشتهایی بیان کنیم:
- کمبود فعالیت‌های فیزیکی
انسان‌ها نیاز به غذا پیدا می‌کنند، چراکه فعالیت‌های فیزیکی عضلات را وادار به استفاده از قند خون می‌کند و زمانی که میزان قند خون و انرژی بدن کم شود نیاز به غذا خوردن احساس می‌شود. بیماران مبتلا به آلزایمر به دلیل مشکلات حرکتی، حداقل حرکت‌های فیزیکی روزانه را ندارند، به این ترتیب بی‌اشتها می‌شوند.
- نبود غذای مورد علاقه
علاقه نداشتن به غذا یکی دیگر از دلایل بی‌اشتهایی است. از آنجایی که فرد مبتلا نمی‌تواند نیازهایش را بازگو کند، اعتراض خود را با نخوردن نشان می‌دهد. اگر در طولانی مدت این موضوع تکرار شود، بی‌اشتهایی ایجاد خواهد شد. بنابراین در برنامه غذایی، مواردی را قرار دهید که همیشه مورد علاقه بیمار بوده است.
- دردهای طولانی مدت
دردهایی مانند دندان درد، از مواردی است که بسیار آزار دهنده است. بنابراین سعی کنید چکاپ دوره‌ای داشته باشید تا از مشکلات دهان و دندان بیمار مطلع شوید.
- استفاده از داروی قوی
برخی داروها باعث بی‌اشتهایی می‌شوند. داروهای قوی بیماری آلزایمر معمولاً چنین اثراتی دارند. در این مواقع از پزشک کمک بگیرید.
مشکل بلع در بیماران آلزایمری، زمانی به اوج آسیب‌رسانی خود می‌رسد، که بیمار دچار بی‌اشتهایی نیز باشد.و به این ترتیب ویتامین‌ها و انرژی لازم در سطحی بسیار پایین قرار می‌گیرد. بی‌اشتهایی در بیماران آلزایمری در بسیاری از ساعات روز برای آنها وجود دارد. کاری که پرستار باید انجام دهد، بررسی یک روز از زندگی بیمار است. به این ترتیب متوجه خواهد شد که در چه زمان‌هایی اشتهای بیشتری دارد و علاقه دارد که چیزی بخورد. در این زمان‌ها گرسنگی و اشتها در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و عمل بلع راحت‌تر صورت می‌گیرد.
آسپیراسیون در سالمندان به چه معناست؟
آسپیراسیون یک اصطلاح پزشکی است که به ورود مواد غذایی، مایعات، بزاق یا محتویات معده به مجاری تنفسی و ریه‌ها اشاره دارد. این مشکل در سالمندان به دلیل ضعف عضلات حلق و حنجره، کاهش حس گلو و اختلال در هماهنگی بین بلع و تنفس بیشتر مشاهده می‌شود. پرستار سالمند در منزل باید با علائم آسپیراسیون مانند سرفه حین غذا خوردن، صدای خس‌خس پس از غذا، تب مکرر و عفونت‌های ریوی آشنا باشد تا بتواند به موقع واکنش نشان دهد.
آسپیراسیون ممکن است آشکار یا خاموش باشد. در نوع آشکار، فرد سالمند بلافاصله پس از ورود مواد به مجاری تنفسی، سرفه می‌کند، اما در نوع خاموش که خطرناک‌تر است، هیچ واکنش محافظتی مانند سرفه وجود ندارد. تشخیص زودهنگام آسپیراسیون توسط متخصصان و همچنین مراقبان آموزش دیده می‌تواند از عوارض خطرناکی مانند پنومونی آسپیراسیون که گاهی منجر به مرگ می‌شود، جلوگیری کند.
انواع اختلالات بلع در افراد مسن
اختلالات بلع یا دیسفاژی در سالمندان به شکل‌های مختلفی بروز می‌کند که هر کدام نشان‌دهنده مشکل در بخش خاصی از فرآیند پیچیده بلع است. این اختلالات می‌توانند از مرحله دهانی شروع شوند و تا مرحله مری ادامه یابند. بسته به محل و شدت اختلال، علائم و نشانه‌های متفاوتی دیده می‌شود. شناخت دقیق نوع اختلال بلع در تعیین روش درمانی مناسب بسیار مهم است که آنها را نام می‌بریم:
- دیسفاژی دهانی: مشکل در شروع فرآیند بلع و آماده‌سازی غذا در دهان
- دیسفاژی حلقی: اختلال در انتقال غذا از دهان به مری
- دیسفاژی مری: مشکل در حرکت غذا در طول مری به سمت معده
- اختلال در فاز انتقالی: ناهماهنگی بین بلع و تنفس
- اودینوفاژی: بلع دردناک که معمولاً نشان‌دهنده التهاب یا زخم است
هر یک از این اختلالات نیاز به مداخلات خاص خود دارد. سالمندانی که با مشکلات دهانی مواجه هستند، ممکن است به تمرینات تقویت عضلات دهان و زبان نیاز داشته باشند، در حالی که اختلالات مری ممکن است مداخلات پزشکی خاص را طلب کند. پرستار سالمند در منزل شبانه روزی با آگاهی از این تفاوت‌ها می‌تواند مراقبت‌های مناسب و هدفمندی را ارائه دهد.
تشخیص دیسفاژی یا مشکل بلع در سالمندان
تشخیص دقیق اختلالات بلع در سالمندان مستلزم ارزیابی‌های تخصصی است که توسط تیمی متشکل از پزشک، گفتاردرمانگر و متخصص تغذیه انجام می‌شود. این فرآیند معمولاً با بررسی تاریخچه پزشکی، مشاهده فرآیند غذا خوردن و معاینات بالینی آغاز می‌شود. پرستار سالمند در منزل ساعتی با مشاهده دقیق نحوه غذا خوردن سالمند، علائم هشداردهنده را شناسایی و به شما گزارش خواهد داد.
آزمایش‌های تصویربرداری مانند ویدئوفلوروسکوپی بلع، سی‌تی‌اسکن، اندوسکوپی و مانومتری مری برای تشخیص دقیق نوع و شدت اختلال بلع استفاده می‌شوند. در ویدئوفلوروسکوپی بلع که یکی از رایج‌ترین روش‌های تشخیصی است، به فرد سالمند ماده حاجب (باریم) داده می‌شود و فرآیند بلع با اشعه ایکس به صورت زنده مشاهده می‌شود. این آزمایش می‌تواند محل دقیق اختلال و خطر آسپیراسیون را مشخص کند.
عوارض اختلالات بلع در سالمندان
اختلالات بلع در سالمندان می‌تواند عوارض جدی و گاه خطرناکی به همراه داشته باشد که کیفیت زندگی فرد را به شدت کاهش می‌دهد. این عوارض فقط محدود به مشکلات فیزیکی نیست، بلکه جنبه‌های روانی و اجتماعی زندگی سالمند را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. اختلالات بلع درمان نشده می‌تواند به مشکلات مزمن و پیشرونده‌ای منجر شود که گاهی بازگشت به وضعیت طبیعی را دشوار یا غیرممکن می‌سازد. از همین رو لیستی از عوارض احتمالی را در اختیار شما قرار خواهیم داد:
- سوء تغذیه و کم‌آبی بدن
- کاهش وزن ناخواسته
- پنومونی آسپیراسیون (عفونت ریه)
- خفگی و انسداد راه هوایی
- افسردگی و انزوای اجتماعی
- کاهش کیفیت زندگی
- افزایش خطر بستری شدن در بیمارستان
علت مشکل بلع در سالمندان
مشکلات بلع در سالمندان ریشه در عوامل مختلفی دارد که برخی از آنها طبیعی فرآیند سالمندی و برخی دیگر ناشی از بیماری‌های خاص است. با افزایش سن، تغییرات فیزیولوژیک در عضلات و اعصاب دخیل در بلع رخ می‌دهد. این تغییرات شامل کاهش قدرت عضلانی، کاهش انعطاف‌پذیری بافت‌ها و کند شدن انتقال پیام‌های عصبی است که می‌تواند عملکرد طبیعی بلع را مختل کند. تحقیقات ثابت کرده که اصلی‌ترین دلایل مشکل بلع شامل موارد زیر است:
- بیماری‌های نورولوژیک (پارکینسون، سکته مغزی، آلزایمر)
- ضعف عضلانی ناشی از افزایش سن
- خشکی دهان (زروستومیا)
- مصرف برخی داروها
- بیماری‌های مری (رفلاکس، اسپاسم مری)
- اختلالات ساختاری دهان و حلق
- جراحی‌های قبلی سر و گردن
- بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید
دارو برای مشکل بلع در سالمندان
درمان دارویی مشکلات بلع در سالمندان به بهبود علائم و کاهش عوارض کمک می‌کند. داروهای مختلف بسته به علت زمینه‌ای اختلال بلع تجویز می‌شوند. این داروها ممکن است برای کنترل بیماری‌های زمینه‌ای، بهبود حرکات عضلانی دستگاه گوارش، کاهش ترشح اسید معده یا افزایش ترشح بزاق باشند. هر دارو باید تحت نظر پزشک و با توجه به شرایط خاص هر سالمند تجویز شود ولی به طور کلی برخی از داروهای مهم که برای این مسئله تجویز می‌شود را نام می‌بریم:
- داروهای پروکینتیک (متوکلوپرامید / Metoclopramide)
- مهارکننده‌های پمپ پروتون (امپرازول / Omeprazole)
- آنتی‌کولینرژیک‌ها (آتروپین / Atropine)
- مکمل‌های بزاق مصنوعی (پیلوکارپین / Pilocarpine)
- مسکن‌ها در صورت بلع دردناک (لیدوکائین / Lidocaine)
- آرام‌بخش‌های عضلانی (باکلوفن / Baclofen)
داروهای تجویز شده برای بیماری‌های زمینه‌ای مانند پارکینسون و آلزایمر نیز می‌توانند به طور غیرمستقیم به بهبود بلع کمک کنند. در برخی موارد، تغییر شکل داروهای مصرفی سالمند (مانند تبدیل قرص به شکل مایع) برای راحتی بلع توصیه می‌شود. توجه داشته باشید که برخی داروها خود می‌توانند علت یا تشدیدکننده مشکلات بلع باشند، بنابراین بررسی منظم داروهای مصرفی سالمند توسط پزشک اهمیت زیادی دارد.
غذا برای بیمارانی که مشکل بلع دارند
تغذیه مناسب برای سالمندان با مشکل بلع، چالشی است که نیاز به توجه خاص دارد. اصلاح بافت و قوام غذا می‌تواند بلع را آسان‌تر کند و خطر آسپیراسیون را کاهش دهد. مواد غذایی باید متناسب با شدت اختلال بلع آماده شوند. تغذیه درست و کافی در این بیماران نقش مهمی در پیشگیری از سوء تغذیه و کاهش وزن ناخواسته دارد که خود می‌تواند منجر به تضعیف بیشتر سیستم ایمنی بدن شود. بر همین اساس غذاهایی که برای این دسته از افراد پیشنهاد می‌شود را نام می‌بریم:
- سوپ‌های غلیظ و پوره‌های نرم
- غذاهای نرم مانند ماهی، تخم مرغ هم زده و آب پز
- پوره سیب‌زمینی، هویج و سبزیجات پخته
- ماست، فرنی و شیربرنج
- اسموتی‌ها و شیک‌های غذایی
- ژله‌های طبیعی
- کته نرم و آبکی
- غذاهای غنی شده با مکمل‌های پروتئینی
- پوره میوه‌های بدون هسته و فیبر
- نوشیدنی‌های غلیظ شده با استفاده از قوام‌دهنده‌های مخصوص
راهکارهای توانبخشی بلع در سالمندان
توانبخشی بلع یک رویکرد جامع و چندوجهی برای بهبود عملکرد بلع در سالمندان است. این روش‌ها توسط گفتاردرمانگرها، متخصصان تغذیه و فیزیوتراپیست‌ها طراحی و اجرا می‌شوند. هدف اصلی توانبخشی، بازگرداندن عملکرد طبیعی بلع یا ایجاد راهکارهای جبرانی برای بلع ایمن‌تر است. بر همین اساس حتما اقدامات زیر باید در دستور کار قرار گیرد:
- تمرینات تقویت عضلات زبان، لب و گونه برای بهبود مرحله دهانی بلع
- تکنیک‌های بلع ایمن مانند چرخش چانه به سمت پایین حین بلع
- تمرینات تنفسی برای هماهنگی بهتر تنفس و بلع
- تغییر حالت بدن حین غذا خوردن مانند نشستن با زاویه 90 درجه
- استفاده از ابزارهای کمکی مخصوص مانند قاشق‌های با دسته بلند
- تحریک حسی دهان و حلق قبل از غذا خوردن
- تکنیک‌های تقویتی مندیل برای افزایش بالا رفتن حنجره
- آموزش تکنیک‌های سرفه ارادی و خارج کردن مواد از راه هوایی
- تمرینات مقاومتی برای عضلات دخیل در بلع
- روش FEES (ارزیابی آندوسکوپیک فیبروپتیک بلع) برای بازخورد درمانی
پیشگیری و مراقبت های لازم در اختلال بلع در افراد سالمند
مراقبت پیشگیرانه و مداوم از سالمندان با مشکل بلع، نقش مهمی در کاهش عوارض این اختلال و ارتقای کیفیت زندگی آنها دارد. پیشگیری از بروز مشکلات بلع یا جلوگیری از پیشرفت آن، مستلزم آگاهی و اقدامات روزمره‌ای است که می‌تواند در محیط خانه توسط مراقبان انجام شود. همچنین بررسی منظم وضعیت سلامت دهان و دندان سالمند نیز در پیشگیری از مشکلات بلع موثر است. با این حال حتما باید مراقبت‌های زیر هم صورت گیرد:
- وضعیت مناسب بدن حین غذا خوردن (ترجیحاً نشسته با پشت صاف)
- تخصیص زمان کافی برای غذا خوردن و پرهیز از عجله
- استفاده از ظروف و قاشق‌های مناسب مخصوص سالمندان
- بررسی منظم داروهای مصرفی و تأثیر آنها بر بلع
- رعایت بهداشت دهان و دندان پس از هر وعده غذایی
- توجه به علائم هشداردهنده مانند سرفه حین غذا خوردن
- پرهیز از حواس‌پرتی سالمند هنگام غذا خوردن
- تهیه غذاهایی با قوام مناسب بر اساس شدت اختلال بلع
- مصرف منظم مایعات برای جلوگیری از خشکی دهان
- آموزش تکنیک‌های بلع ایمن به سالمند و مراقبان او
دیسفاژی چیست؟
دیسفاژی اصطلاح پزشکی برای مشکل در بلع است که به معنای اختلال در انتقال غذا، مایعات یا بزاق از دهان به معده می‌باشد. این اختلال می‌تواند در هر یک از مراحل بلع (دهانی، حلقی، مری) رخ دهد و بر کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد. دیسفاژی فقط یک علامت است نه یک بیماری و همیشه باید به دنبال علت زمینه‌ای آن بود تا بتوان درمان مناسب را آغاز کرد.
دیسفاژی می‌تواند با علائم متعددی همراه باشد: احساس گیر کردن غذا در گلو، سرفه یا خفگی هنگام غذا خوردن، برگشت غذا به بینی، صدای خس‌خس پس از بلع، درد هنگام بلع و ناتوانی در کنترل بزاق. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب دیسفاژی می‌تواند از عوارض جدی مانند پنومونی آسپیراسیون، سوء تغذیه، کم‌آبی بدن و حتی مرگ جلوگیری کند.
مشکل بلع در بیماران آلزایمری
بیماران مبتلا به آلزایمر به طور خاص با مشکلات بلع دست و پنجه نرم می‌کنند که با پیشرفت بیماری، این مشکلات شدیدتر می‌شود. در مراحل اولیه، فراموشی و عدم تمرکز ممکن است باعث شود بیمار فراموش کند غذا را به اندازه کافی بجود یا آن را در دهان نگه دارد. در مراحل پیشرفته‌تر، اختلال در عملکرد عصبی و عضلانی منجر به ناتوانی در هماهنگی فعالیت‌های پیچیده بلع می‌شود.
بیماران آلزایمری اغلب قادر به بیان مشکلات خود نیستند و ممکن است علائم دیسفاژی در آنها تشخیص داده نشود. از این رو، مراقبان باید هوشیار باشند و علائمی مانند امتناع از غذا خوردن، کاهش وزن ناگهانی، سرفه‌های مکرر و عفونت‌های تنفسی را جدی بگیرند. تغذیه این بیماران باید در محیطی آرام و بدون حواس‌پرتی انجام شود و غذاها باید متناسب با توانایی بلع آنها آماده شوند.
توصیه‌های پایانی در مواجهه با مشکل بلع در سالمندان
زمانی که مسئولیت نگهداری از فردی را پذیرفته‌اید که بیماری پیشرونده‌ای مانند آلزایمر دارد، در ابتدا باید اطلاعات خود را از این بیماری افزایش دهید و سپس نکات مهم در نگهداری از سالمندان آلزایمری را بیاموزید. در حین کسب این اطلاعات به بیماری‌ها و اختلالاتی بر خواهید خورد، که مشکلات جانبی آلزایمر هستند. مشکل بلع در بیماران آلزایمری، از این دسته است.
این اختلال می‌تواند شرایط بیماری را بسیار سخت‌تر از آنچه هست کند، بنابراین اگر تصور می‌کنید نمی‌توانید به خوبی یک متخصص از بیمار نگهداری کنید و ممکن است در شرایط بحرانی قادر به انجام اقدامات لازم نباشید، می‌توانید از کمک خدمات پرستاری ارسطو استفاده کنید و نگرانی‌های خود را به حداقل برسانید.
سوالات متداول
- آیا همه سالمندان دچار مشکل بلع می‌شوند؟
خیر، مشکل بلع در همه سالمندان رخ نمی‌دهد، اما با افزایش سن، احتمال بروز آن بیشتر می‌شود. سالمندانی که دچار بیماری‌های نورولوژیک مانند سکته مغزی، پارکینسون و آلزایمر هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به اختلالات بلع قرار دارند.
- چگونه می‌توان تشخیص داد که یک سالمند دچار مشکل بلع است؟
علائم هشداردهنده مشکل بلع شامل سرفه یا خفگی هنگام غذا خوردن، احساس گیر کردن غذا در گلو، صدای خس‌خس پس از بلع، برگشت غذا از بینی، کاهش وزن ناخواسته و عفونت‌های مکرر تنفسی است. در صورت مشاهده این علائم، باید به پزشک مراجعه کرد.
- آیا مشکلات بلع قابل درمان هستند؟
بله، بسیاری از مشکلات بلع با تشخیص درست و درمان مناسب بهبود می‌یابند. درمان شامل تمرینات توانبخشی بلع، تغییر رژیم غذایی، درمان دارویی و در برخی موارد مداخلات جراحی است. میزان بهبودی به علت زمینه‌ای مشکل بلع بستگی دارد.
- آیا برای مراقبت از سالمند با مشکل بلع، نیاز به مراقب تمام وقت است؟
این بستگی به شدت مشکل بلع و وضعیت کلی سلامت سالمند دارد. در موارد شدید که خطر آسپیراسیون بالاست، حضور مراقب آموزش دیده در زمان غذا خوردن بسیار مهم است. در برخی موارد، استفاده از خدمات پرستاری در منزل به صورت ساعتی یا شبانه‌روزی توصیه می‌شود.
