علائم حمله قلبی (توضیحات کامل)

زمان تقریبی مطالعه: 11 دقیقه

آگاهی از علائم و عوامل حمله قلبی به شما کمک می‌کند تا در لحظات حساس، نجات‌دهنده‌ای برای یک شخص باشید. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی، بیماری‌های قلبی باعث ۳۲ درصد از کل مرگ و میرهای جهان می‌شوند. از این میان، ۸۵ درصد از فوتی‌ها به حمله قلبی و سکته قلبی برمی‌گردد. با مطالعه این مقاله، در لحظاتی که اکثر افراد تنها به تماشا نظارت می‌کنند، شما می‌توانید فرشته نجات باشید.

حمله قلبی چیست؟

حمله قلبی به وقوع می‌پیوندد زمانی که عضله قلب به مقدار کافی خون دریافت نمی‌کند. این وضعیت به نام “انفارکتوس میوکاردی” یا “Myocardial infarction” نیز شناخته می‌شود و به طور ناگهانی اتفاق می‌افتد. حمله قلبی یک وضعیت اورژانسی است و اگر درمان به موقع انجام نشود، زندگی بیمار در معرض خطر قرار خواهد گرفت. هر چه اختلال در تامین خون به قلب مدت زمان بیشتری داشته باشد، آسیب به عضله قلب نیز بیشتر خواهد برداشت.

عملکرد قلب و حمله قلبی

سوالی که بسیاری از افراد دارند، درباره حمله قلبی و عملکرد قلب است. حمله قلبی معمولاً وقتی رخ می‌دهد که شریان‌های کرونری که قلب را تامین می‌کنند، دچار انسداد می‌شوند. پس از اینکه می‌فهمیم چرا انسداد رخ می‌دهد، به تفصیل توضیح داده‌ایم که چگونه این امر اتفاق می‌افتد. یکی از عوامل مهم در ایجاد این انسداد، افزایش کلسترول (چربی) در خون است. در آزمایش خون، کلسترول به دو شکل HDL و LDL شناخته می‌شود.

افزایش سطح LDL می‌تواند منجر به حمله قلبی شود. LDL به عنوان کلسترول بد یا لیپوپروتئین با چگالی پایین نیز شناخته می‌شود. در این حالت، چربی‌ها در دیوارهای شریان‌های خون رسوب می‌کنند و پلاک‌های چربی را ایجاد می‌کنند. این پلاک‌ها مانعی در مسیر جریان خون در دیواره شریان‌ها می‌شوند و باعث تنگ شدن آنها می‌گردند. این تنگی باعث محدود شدن جریان خون در شریان‌ها می‌شود و تامین خون به قلب را مختل می‌کند. این وضعیت به عنوان آترواسکلروزیس (Atherosclerosis) یا تصلب شرایین شناخته می‌شود.

گاهی اوقات، پلاک‌ها می‌توانند تجزیه شده و به عنوان لخته خون در آمده و جریان خون را مسدود کنند. این لخته‌های خون به سمت قلب و مغز حرکت کرده و ممکن است به بروز بیماری‌های قلبی و مغزی منجر شوند.

تفاوت بین حمله قلبی و سکته قلبی

به طور کلی، اصطلاح‌های “سکته قلبی” و “حمله قلبی” به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. اما برای روشن‌تر شدن درباره این دو مفهوم، باید بگوییم که سکته قلبی رخ می‌دهد زمانی که عملکرد قلب به دلیل مشکلات الکتریکی ناشی از اختلالات در شریان‌های خونی قلب مختل می‌شود و به ایست قلبی منجر می‌شود. در مقابل، حمله قلبی معمولاً به دلیل انسداد شریان‌های خونی رخ می‌دهد. هر دو این وضعیت‌ها باعث آسیب به عضله قلب می‌شوند.

مطالعه کنید: آنژین قلبی

همچنین در متن به انواع حمله قلبی اشاره شده است

1. آنژین ناپایدار یا اسپاسم عروق کرونری:
در این حالت، بیمار با حمله حاد عروق کرونری قلب مواجه می‌شود. این ممکن است با درد قفسه سینه حین استراحت همراه باشد و در برخی موارد، درد به مدت طولانی‌تری ادامه دارد. درمان این نوع حمله قلبی نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد.

2. انفارکتوس میوکارد ST (STEMI):
در این نوع حمله قلبی، یکی از شریان‌های اصلی قلب دچار آسیب می‌شود که منجر به مرگ بخشی عضله قلب می‌شود. این نوع حمله قلبی نیاز به درمان فوری دارد و ممکن است به ایست قلبی منجر شود.

3. انفارکتوس میوکارد NSTEMI:
در این نوع حمله قلبی، شدت بیماری قلبی متوسط است و یک شریان خونی به طور جزئی دچار انسداد می‌شود. این نوع حمله قلبی نیاز به درمان سریع دارد تا عوارض جدی جلوگیری شود.

 

علائم حمله قلبی

علائم حمله قلبی عبارتند از:

1. درد در قفسه سینه (آنژین صدری)
2. تنفس مشکل‌تر
3. احساس سرگیجه
4. سبکی سر
5. حالت تهوع
6. استفراغ
7. خس خس سینه و سرفه
8. عرق سرد
9. احساس شدید اضطراب که بیشتر به حمله پانیک شبیه است.

علائم حمله قلبی در زنان

حتماً باید به یاد داشت که علائم حمله قلبی در زنان و مردان ممکن است مشابه باشند. برخی افراد ممکن است در مورد علائم حمله قلبی در زنان نگرانی داشته باشند. اگرچه علائم ممکن است متفاوت باشند، اما حمله قلبی در زنان نیز شایع است و باید به جدیت گرفته شود. ضمناً باید توجه داشت که حملات قلبی خاموش (بدون علائم) در زنان نیز رخ می‌دهد و ممکن است در اولین حمله منجر به مرگ شوند. برخی عوامل مانند سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) می‌توانند ریسک حمله قلبی در زنان را افزایش دهند. همچنین زنان پس از یائسگی در معرض بیشترین ریسک حمله قلبی قرار دارند که به دلیل کاهش سطح استروژن در بدن است. بنابراین، زنان بالای ۴۰ سال باید با متخصص قلبی مشورت کنند و فرآیند چکاپ قلبی را جدی بگیرند.

علائم ایست قلبی

شایع‌ترین علائم ایست قلبی عبارتند از:

1. از دست دادن تعادل و سقوط ناگهانی
2. نبودن نبض
3. از دست دادن هوشیاری
4. درد در ناحیه قفسه سینه
5. تنگی نفس
6. تپش قلب
7. احساس ضعف

در صورت مشاهده علائم ایست قلبی، باید به زودی اقدامات زیر را انجام دهید:

1. فوراً با شماره اورژانس تماس بگیرید.
2. عملیات سی‌پی‌آر (CPR) را شروع کنید تا خون و اکسیژن به بیمار تأمین شود. انجام CPR در چنین شرایطی می‌تواند به نجات جان بیمار کمک کند.

حتما مطالعه کنید: تزریقات در منزل شرق تهران

علل بروز سکته قلبی

علت اصلی حمله قلبی به بیماری عروق کرونر (CHD) بازمی‌گردد. در CHD، شرایان اصلی که خون به قلب را منتقل می‌کنند، تحت آسیب قرار می‌گیرند. این آسیب (آترواسکلروز) عمدتاً به دلیل افزایش سطح کلسترول خون و ایجاد پلاک‌های آتروماتوز اتفاق می‌افتد. عواملی مانند مصرف دخانیات، رژیم غذایی ناسالم، نداشتن ورزش منظم، فشار خون بالا و دیابت نیز می‌توانند به بروز CHD و حمله قلبی منجر شوند.

در برخی موارد، حمله قلبی ممکن است به دلیل لخته خون رخ دهد. پلاک‌های آتروماتوز می‌توانند به لخته خون تبدیل شوند و اگر لخته به سمت قلب حرکت کند، باعث قطع جریان خون می‌شود و حمله قلبی اتفاق می‌افتد.

در صورت حمله قلبی چه کنیم؟

در صورت تجربه علائم حمله قلبی، بهتر است به سرعت اقدامات زیر را انجام دهید:

1. فوراً با شماره اورژانس تماس بگیرید تا به شماره اورژانس اعلام کنید.
2. فعالیت فیزیکی خود را متوقف کنید و در موقعیتی راحت بنشینید یا دراز بکشید.
3. اگر داروی نیتروگلیسرین دارید، می‌توانید یک دوز معمول از آن مصرف کنید.
4. اگر حساسیتی به آسپرین ندارید، یک قرص آسپرین ۳۲۵ میلی‌گرم یا دو قرص ۸۱ میلی‌گرمی بخورید.
5. استراحت کنید و منتظر کمک پزشکی بمانید.
6. داروها و اطلاعات مربوط به وضعیت پزشکی خود را در دسترس داشته باشید.

روش‌های درمان حمله قلبی

درمان حمله قلبی ممکن است شامل تغییر در سبک زندگی، رژیم غذایی، مصرف داروها و در موارد خاص جراحی باشد. باید به یاد داشت که حمله قلبی تا پایان کامل توسط درمان درمان نمی‌شود، اما این تدابیر می‌توانند به کنترل بیماری کمک کرده و ریسک تکرار حمله را کاهش دهند.

تغییر سبک زندگی

گاهی اوقات با تغییر در عادات نادرست می‌توان به بهبود وضعیت پزشکی پیشرفت کرد. به عنوان مثال، ترک دخانیات، تغییر به یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، کنترل استرس و فشار روحی، و مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای می‌توانند بهبود در حالت قلبی عروقی ایجاد کنند.

مصرف داروهای قلب

در بعضی موارد، مصرف داروهای شیمیایی توسط پزشک ممکن است توصیه شود. این داروها می‌توانند از تشکیل لخته خون جلوگیری کرده و جریان خون به قلب را بهبود ببخشند. در این مورد، پزشک تصمیم خواهد گرفت که کدام داروها برای درمان شما مناسب است.

باید به یاد داشت که هرگز نباید خودسرانه داروها را مصرف کنید و همیشه نیاز به مشورت با پزشک خود دارید.

جراحی قلب

در صورتی که آسیب به قلب به حدی جدی باشد که تغییر در سبک زندگی و مصرف داروها به تنهایی نتوانند درمان کنند، پیشنهاد می‌شود که جراحی قلب به عنوان یک راه حل مناسب در نظر گرفته شود. این نوع جراحی ممکن است به شکل‌های زیر انجام شود:

1. جراحی ردیابی عروق کرونر (Coronary Artery Bypass Surgery):
در این روش، جراح یک رگ خونی از مناطق دیگری از بدن جدا کرده و به قلب متصل می‌کند. این عمل باعث خروج شریان‌های کرونر مسدود شده و آسیب‌دیده از جسم می‌شود.

2. آنژیوپلاستی و استنت‌گذاری (Angioplasty and Stent Placement):
در این روش، جراح یک کاتتر را به همراه یک بالون به داخل رگ‌های خونی باریک وارد می‌کند. با گسترش بالون، رسوبات چربی در دیواره‌های رگ‌ها پاک می‌شوند. گاهاً استفاده از استنت نیز صورت می‌گیرد تا رگ‌ها باز بمانند.

پیوند قلب

در مواردی که قلب به شدت آسیب دیده باشد، پیوند قلب به عنوان یک آخرین راه حل پیشنهاد می‌شود.

برای مشاوره و درمان سکته قلبی، بهتر است به یک متخصص قلب و عروق مراجعه کنید که به عنوان کاردیولوژیست شناخته می‌شود. این متخصصان می‌توانند ناراحتی‌های عروق کرونر، بیماری‌های قلبی مادرزادی و بیماری‌های دریچه قلب را تشخیص دهند و درمان کنند. در ابتدا، آنها ممکن است از روش‌های درمان غیر تهاجمی مانند مصرف داروها استفاده کنند. در صورتی که این روش‌ها موثر نباشند، بیمار به یک جراح قلب ارجاع داده می‌شود.

برای مشاوره آنلاین با دکتر قلب و عروق، می‌توانید از خدمات آنلاین ارسطو استفاده کنید و به صورت تلفنی، تصویری یا متنی با دکتر در ارتباط باشید.

پیشگیری از سکته قلبی

قبل از هر چیز، باید به یاد داشته باشید که هرگز برای پیشگیری از مشکلات قلبی دیر نیست. به این نکات توجه داشته باشید:

1. داروها را به صورت منظم مصرف کنید؛ این داروها می‌توانند از بروز حمله قلبی بعدی جلوگیری کنند. هرگز داروها را به تنهایی تغییر ندهید یا قطع نکنید.

2. به صورت منظم با پزشک خود ملاقات کرده و آزمایش‌های توصیه شده را انجام دهید.

3. بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا و دیابت، عوامل خطر برای بروز ناراحتی‌های قلبی هستند. سعی کنید چکاپ‌های دوره‌ای را انجام دهید تا این عوامل بررسی شوند.

4. رژیم غذایی سالمی را رعایت کنید. رژیم غذایی کم چرب و غنی از فیبر می‌تواند به سلامتی سیستم قلبی و عروقی کمک کند. این رژیم شامل غلات، میوه‌ها و سبزیجات تازه است.

5. اگر سیگاری هستید، بهتر است از همین الان تصمیم بگیرید که از سیگار دست بکشید. سیگار می‌تواند عوامل مضری داشته باشد که بر ارگان‌های مختلف بدن اثر گذارند.

6. اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید، سعی کنید وزن خود را کاهش دهید.

7. داشتن برنامه ورزشی منظم و مناسب می‌تواند به سلامتی سیستم قلبی و عروقی کمک کند. از فعالیت‌های ورزشی ساده‌ترین مورد آن پیاده‌روی است. قبل از شروع به این فعالیت، اصول صحیح پیاده‌روی را یاد بگیرید تا نتایج بهتری بگیرید.

داروهای پیشگیری از سکته قلبی

داروهایی که برای پیشگیری از حمله قلبی تجویز می‌شوند، دو هدف اصلی را دنبال می‌کنند. ابتدا، به افرادی که سالم هستند اما ریسک بروز ناراحتی‌های قلبی در آنها وجود دارد، توصیه می‌شوند. در دسته دوم، افرادی هستند که به بیماری‌های قلبی مبتلا شده‌اند و داروهای پیشگیری از بازگشت بیماری به آنها تجویز خواهد شد.

1. مهار کننده‌های ACE:

این داروها به گشایش عروق خونی کمک می‌کنند. افرادی که با افزایش فشار خون مواجه هستند، ممکن است از این داروها استفاده کنند. سرفه خشک از عوارض شایع این داروها است. سایر عوارض جانبی به ندرت رخ می‌دهند.

2. مسدود کننده‌های بتا:

این داروها با هدف کاهش فشار خون و تنظیم ضربان قلب تجویز می‌شوند. سردی دست از جمله عوارض شایع این داروها است.

3. داروهای ضد پلاکت:

این داروها از تشکیل لخته در رگ‌ها جلوگیری می‌کنند. گاهاً با استفاده از آسپرین تجویز می‌شوند. مصرف این داروها ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد.

4. آسپرین:

این دارو از تشکیل لخته در خون جلوگیری می‌کند. ناراحتی معده و تهوع از عوارض شایع آن است.

5. استاتین‌ها:

اگر سطح کلسترول LDL در آزمایش خون بالا باشد، برای کاهش آن و پیشگیری از حمله قلبی، این نوع داروها تجویز خواهند شد. دردهای عضلانی از عوارض شایع مصرف این داروها است.

6. داروهای ادرارآور:

این نوع داروها سطح سدیم در خون را کاهش می‌دهند و از افزایش فشار خون جلوگیری می‌کنند. این اقدام به تنهایی می‌تواند خطر حمله قلبی را کاهش دهد. تشنگی و ادرار زیاد از جمله عوارض آنها هستند.

7. داروهای ضد انعقاد خون:

این نوع داروها ویژگی لخته‌شدن خون را کاهش می‌دهند. مصرف آنها ممکن است به خونریزی‌های شدید منجر شود. در بانوان، ممکن است سیکل‌های قاعدگی شدید را نیز ایجاد کنند.

روش‌های تشخیص سکته قلبی

در ابتدا، تخصصی در تشخیص حملات قلبی به علائم و شرح حال بیمار توجه می‌کند. سپس آزمایشات تشخیصی مناسبی تجویز می‌شود، که شامل موارد زیر می‌شود:

1. الکتروکاردیوگرام (ECG یا Electrocardiography)

این آزمایش به عنوان نوار قلب شناخته می‌شود. در این آزمایش، الکترودها به قفسه سینه و دیگر نقاط مانند مچ متصل می‌شوند و سیگنال‌های قلبی به صورت امواج بر روی مانیتور نمایش داده می‌شود. نتیجه نوار قلب نیز به صورت چاپی ارائه می‌شود.

2. آزمایش خون

در صورت حمله قلبی، برخی از پروتئین‌های مرتبط با قلب در خون شناسایی می‌شوند. افزایش آنها ممکن است نشان‌دهنده حمله قلبی باشد. به عنوان مثال، آزمایش‌هایی مانند کراتین کیناز (CK یا CPK)، میوگلوبین (Myoglobin) و تروپونین انجام می‌شوند.

3. اکوکاردیوگرافی (Echocardiography)

این آزمایش با استفاده از امواج صوتی، تصاویر متحرک از قلب ایجاد می‌کند و نحوه عملکرد حفره‌ها و دریچه‌های قلب را نشان می‌دهد.

4. آنژیوگرافی (Angiography)

در این تست، مایع رنگی از طریق کاتتر به شریان‌های قلبی تزریق می‌شود تا رگ‌های شریانی مشاهده شود. این روش با استفاده از اشعه ایکس صورت می‌گیرد و به تشخیص مناطق مسدود در شریان‌ها کمک می‌کند.

5. MRI و CT Scan

این آزمایش‌های تصویربرداری می‌توانند تصاویر دقیقی از قلب و قفسه سینه ایجاد کنند. CT Scan از اشعه ایکس استفاده می‌کند، در حالی که در MRI از میدان مغناطیسی استفاده می‌شود.

علل سکته قلبی

حال به علل سکته قلبی اشاره می‌کنیم:

1. مصرف دخانیات

سیگار کشیدن و مصرف دخانیات دیگر از مهمترین عوامل افزایش ریسک سکته قلبی هستند. این عادت‌ها باعث تنگ شدن عروق خونی می‌شوند و فشار روی قلب افزایش می‌یابد. همچنین مصرف دخانیات باعث افزایش سطح کلسترول در خون می‌شود.

2. سن

با پیشروی سن، خطر سکته قلبی نیز افزایش می‌یابد. افراد بالای 45 سال (مردان) و بالای 55 سال (زنان) در معرض بیشتری از بیماری‌های قلبی و عروقی قرار دارند.

3. فشار خون بالا

فشار خون بالا به عنوان “قاتل خاموش” شناخته می‌شود، زیرا علائم چشایی ندارد. افزایش فشار خون باعث فشار بیشتر بر قلب می‌شود و می‌تواند به سکته قلبی منجر شود.

4. دیابت

دیابت نیز یک عامل افزایش ریسک بروز سکته قلبی است. افزایش سطح قند خون در دیابت باعث آسیب به سیستم قلبی و عروقی می‌شود.

5. سابقه خانوادگی

اگر یکی از اعضای خانواده تجربه حمله قلبی داشته باشد، ریسک بروز آن در شما افزایش می‌یابد.

6. افسردگی

افسردگی مزمن ممکن است به بروز سکته قلبی و مشکلات عروقی منجر شود. درمان افسردگی می‌تواند ریسک ابتلا به حمله قلبی را کاهش دهد.

7. هوای سرد

هوای سرد می‌تواند به تنگ شدن عروق و افزایش فشار خون منجر شود. هر کاهش 5 درجه‌ای در دما می‌تواند خطر سکته قلبی را 3 درصد افزایش دهد.

8. فشار کاری

استرس شغلی و فشار کاری می‌توانند خطر حمله قلبی را افزایش دهند.

9. سطح میلوپراکسیداز

ارتفاع سطح میلوپراکسیداز می‌تواند به تغییر کلسترول خوب به کلسترول بد و رسوب آن در رگ‌ها منجر شود. اندازه‌گیری سطح این ماده در آزمایش خون می‌تواند ریسک بیشتری برای بیماری‌های قلبی- عروقی نشان دهد.

10. مصرف مواد قندی و کربوهیدرات ساده

افزایش مصرف مواد قندی و کربوهیدرات ساده می‌تواند خطر بیشتری برای بیماری‌های قلبی- عروقی ایجاد کند.

11. دهانشویه‌ها

برخی دهانشویه‌ها حاوی کلرواکسیدین هستند که ممکن است باعث افزایش فشار خون شوند.

12. سردرد‌های میگرنی شدید

افراد مبتلا به میگرن با علائم اورا، بخصوص کسانی که سیگار می‌کشند، در معرض خطر بیشتری از سکته قلبی قرار دارند.

متاسفانه سکته قلبی می‌تواند عوارض جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. در ادامه به برخی از این عوارض اشاره خواهیم کرد:

1. مرگ و میر: مرگ و میر ناشی از حملات قلبی همچنان یک عارضه شایع و خطرناک است. آمار نشان می‌دهد که حدود 50 درصد افراد مبتلا به سکته قلبی، جان خود را از دست می‌دهند.

2. اختلال در ریتم و سرعت ضربان قلب: این اختلال می‌تواند در قالب دیس‌ریتمی ضربان قلب (Dysrhythmia) اتفاق بیفتد. در این حالت، ضربان قلب نامناسب یا غیرطبیعی است. معمولاً ضربان قلب در حالت استراحت بین 50 تا 100 ضربه در دقیقه قرار دارد.

3. شوک قلبی (Cardiogenic shock): تحقیقات نشان می‌دهند که حدود 15 درصد از افراد با سکته قلبی دچار شوک قلبی می‌شوند. در این حالت، قلب نمی‌تواند کافی خون را پمپاژ کند، که منجر به کاهش فشار خون، از دست دادن هوشیاری، تنگی نفس شدید و تنفس سریع می‌شود. حدود 90 درصد از افراد با این عارضه در 24 ساعت اول جان خود را از دست می‌دهند.

4. پارگی قلب (Cardiac rupture): پارگی قلب پس از عوارضی مانند شوک قلبی و آریتمی، مهمترین علت مرگ بیماران می‌شود. این عارضه معمولاً در دیواره بطن چپ قلب اتفاق می‌افتد و فشار خون بالا ممکن است خطر بروز آن را افزایش دهد.

5. نارسایی قلبی (Heart failure): در نارسایی قلبی، قلب از پمپاژ خون به نحو کافی ناتوان است. اغلب بیماران از نارسایی در سمت چپ قلب شکایت می‌کنند و علائمی مانند تهوع، تورم پاها، و تنگی نفس ناگهانی دارند.

6. پریکاردیت (Pericarditis): این التهاب معمولاً بعد از سکته قلبی رخ می‌دهد و با درد در قفسه سینه و ریتم غیرطبیعی همراه است.

پس از سکته قلبی، استراحت و مراقبت دقیق توصیه می‌شود. همچنین، به تدریج باید به فعالیت‌های روزمره بازگشت داده شود و استرس روحی نیز باید کاهش یابد. رژیم غذایی بهترین شکل مشاوره و تنظیم شود و بیماران با پزشک خود مشورت کنند.

 

منابع: Mayo Clinic – Nursing Times – Medical News Today