سرطان خون در زنان چیست؟ و مهم ترین علائم آن کدامند؟
زمان تقریبی مطالعه: 9 دقیقهسرطان خون در زنان چیست؟ و مهمترین علائم آن کدامند؟
مقدمه
سرطان خون یکی از بیماریهای شایع و جدی است که بهطور خاص در زنان نیز تاثیرگذار است. این نوع سرطان به دلیل تغییرات غیرطبیعی در سلولهای خونی به وجود میآید و میتواند علائم مختلفی داشته باشد که برخی از آنها میتوانند بهسادگی نادیده گرفته شوند. در این مقاله قصد داریم بهطور جامع و کامل به بررسی سرطان خون در زنان بپردازیم و مهمترین علائم، علل، و روشهای درمانی آن را مرور کنیم.
سرطان خون چیست؟
سرطان خون یا لوسمی یکی از انواع سرطان است که به سلولهای خونساز در بدن، مانند مغز استخوان و سیستم لنفاوی آسیب میزند. انواع مختلفی از سرطان خون وجود دارند که در برخی گروهها، مانند افراد با جنسیت یا سن خاص، شایعتر هستند. این مقاله به بررسی بیماری سرطان خون در زنان، نشانهها و راههای درمان آن میپردازد. با ما همراه باشید.
لوسمی در زنان چیست؟
لوسمی نوعی سرطان خون است که منجر به رشد سریع و غیرعادی سلولهای خونی میشود. این رشد بیرویه در مغز استخوان اتفاق میافتد، یعنی همان بافتی که سلولهای خونی را میسازد. این سلولها به سه نوع اصلی تقسیم میشوند:
- گلبولهای سفید که بدن را در برابر عفونتها محافظت میکنند
- گلبولهای قرمز که وظیفهی رساندن اکسیژن به بخشهای مختلف بدن را برعهده دارند
- پلاکتها که به انعقاد خون کمک میکنند
لوسمی بیشتر گلبولهای سفید را تحت تأثیر قرار میدهد. این گلبولها معمولاً به عنوان بخش دفاعی بدن در برابر عفونتها فعالیت میکنند و بعد از شروع عفونت تولید و تقسیم میشوند. اما در افراد مبتلا به لوسمی، مغز استخوان تعداد زیادی از گلبولهای سفید غیرطبیعی تولید میکند که نمیتوانند بهخوبی از بدن دفاع کنند. همچنین مطالعه کنید » پرستار خانم جهت سالمند
برخلاف بسیاری از انواع دیگر سرطانها، لوسمی معمولاً باعث ایجاد تومور نمیشود و در نتیجه با روشهای تصویربرداری مثل اشعه ایکس یا سیتی اسکن به راحتی شناسایی نمیشود. با پیشرفت بیماری، سلولهای سرطانی جایگزین سلولهای سالم خون میشوند و میتوانند مشکلاتی مانند کمخونی، خونریزی و عفونتهای مکرر ایجاد کنند. سلولهای سرطانی لوسمی همچنین ممکن است به غدد لنفاوی و سایر اندامها نیز گسترش یافته و علائمی مانند تورم و درد ایجاد کنند.
در کنار این موارد، تولید پلاکتها نیز در افراد مبتلا به لوسمی دچار مشکل میشود. کاهش پلاکتها میتواند در زنان باعث خونریزی شدیدتر در دوران قاعدگی یا حتی خونریزیهای غیرمنتظره شود.
علتهای ابتلا به لوسمی در زنان
اگرچه دلیل مشخصی برای بروز سرطان خون در زنان و مردان وجود ندارد، اما عوامل متعددی به عنوان عوامل خطر در این بیماری شناخته میشوند. از این عوامل میتوان به مواردی مانند قرار گرفتن در معرض اشعه رادیواکتیو، درمانهای قبلی سرطان با پرتودرمانی یا شیمیدرمانی و سن بالا اشاره کرد. همچنین، تأثیر عوامل محیطی و ژنتیکی در بروز این بیماری نقش مهمی دارد و این عوامل ممکن است به تغییرات سلولی در مغز استخوان منجر شوند. از دیگر عواملی که خطر ابتلا را افزایش میدهند میتوان به سندرم داون، ویروس HTLV، ویروس HIV، مواد شیمیایی مانند بنزن و استعمال سیگار اشاره کرد.
چگونگی پیدایش سرطان خون
سرطان خون از مغز استخوان، یعنی جایی که سلولهای خونی بدن تشکیل میشوند، آغاز میشود. سلولهای خونی پیش از اینکه به شکل بالغ خود برسند، چندین مرحله رشد را طی میکنند. در مغز استخوان، سلولهای اولیهای به نام سلولهای بنیادی وجود دارند که میتوانند به انواع مختلفی از سلولهای خونی تبدیل شوند.
سلولهای خونی نقش مهمی در فرآیند خونسازی یا هموپوئیسیس دارند. این سلولها از سلولهای بنیادی سرچشمه میگیرند و به دو نوع اصلی تقسیم میشوند: سلولهای میلوئیدی (Myeloid) و سلولهای لنفاوی (Lymphoid). هر یک از این سلولها پس از طی مراحل رشد خود به سلولهای خاصی تبدیل میشوند:
- سلولهای میلوئیدی به گلبولهای قرمز، پلاکتها و چند نوع خاص از گلبولهای سفید (مانند بازوفیلها، ائوزینوفیلها و نوتروفیلها) تبدیل میشوند.
- سلولهای لنفاوی به گلبولهای سفید ویژهای مانند لنفوسیتها و سلولهای کشنده طبیعی تغییر مییابند.
در صورت ابتلا به سرطان خون، یکی از انواع سلولهای خونی بهطور غیرعادی و بیرویه تکثیر میشود. این سلولهای غیرطبیعی که به عنوان سلولهای لوسمی شناخته میشوند، به تدریج فضای مغز استخوان را اشغال میکنند و از تکامل طبیعی سلولهای خونی سالم مانند گلبولهای قرمز، گلبولهای سفید و پلاکتها جلوگیری میکنند.
سرطان خون به چهار نوع اصلی تقسیم میشود و پزشکان این بیماری را بر اساس سرعت پیشرفت و نوع سلولهای درگیر طبقهبندی میکنند. این تقسیمبندی به دو دسته بر اساس سرعت رشد و نوع سلولهای درگیر صورت میگیرد:
انواع سرطان خون بر اساس سرعت رشد بیماری
- لوسمی حاد: در این نوع سرطان، سلولهای خونی غیرطبیعی با سرعت زیاد تقسیم میشوند و بیماری بهسرعت پیشرفت میکند. لوسمی حاد به درمان فوری نیاز دارد و بیشتر در کودکان دیده میشود.
- لوسمی مزمن: این نوع از سرطان خون نسبت به لوسمی حاد با سرعت کمتری پیشرفت میکند. افراد مبتلا ممکن است تا مدتها علائم مشخصی نداشته باشند. این نوع سرطان بیشتر در بزرگسالان رخ میدهد.
انواع سرطان خون بر اساس نوع سلولهای خونی
- لوسمی میلوئیدی: این نوع سرطان از سلولهای میلوئیدی آغاز میشود که بهطور طبیعی به گلبولهای قرمز، گلبولهای سفید خاص و پلاکتها تبدیل میشوند.
- لوسمی لنفوسیتی: این نوع سرطان از سلولهای لنفاوی منشا میگیرد و سلولهای لنفاوی در شرایط طبیعی به گلبولهای سفید سیستم ایمنی تبدیل میشوند.
به این ترتیب انواع اصلی سرطان خون در زنان به شرح زیر است:
- لوسمی لنفوسیتی حاد (ALL)
- لوسمی حاد میلوژن (AML)
- لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL)
- لوسمی میلوژن مزمن (CML)
تعریف سه نوع اصلی سرطان خون کامل تر:
لوسمی
لوسمی یا همان سرطان خون، شایعترین نوع سرطان خون است و زمانی رخ میدهد که سلولهای خونی سفید بهطور غیرطبیعی رشد میکنند و به سلولهای سالم آسیب میزنند. این نوع سرطان به دو نوع حاد و مزمن تقسیم میشود و میتواند بسیار سریع پیشرفت کند، بهویژه در موارد حاد.
لنفوم
لنفوم نوعی از سرطان خون است که سلولهای سیستم لنفاوی، بهویژه لنفوسیتها، دچار تغییرات غیرطبیعی میشوند. لنفومها شامل دو نوع اصلی هستند: لنفوم هوچکین و لنفوم غیرهوچکین. این نوع سرطان بیشتر از سایر انواع در سیستم ایمنی تاثیر میگذارد و علائم متفاوتی دارد.
میلوما
میلوما نیز یک نوع دیگر از سرطان خون است که سلولهای پلاسما، نوعی از سلولهای سفید خون را تحت تاثیر قرار میدهد. این نوع سرطان بهخصوص میتواند بر تولید سلولهای سالم در مغز استخوان تاثیر بگذارد و باعث ضعف سیستم ایمنی بدن شود.
اولین علائم سرطان خون در زنان
علائم اولیهی سرطان خون ممکن است بسته به نوع بیماری و سلامت فرد متفاوت باشد. برخی از نشانههای اولیه عبارتاند از:
- ضعف و خستگی غیرعادی
- رنگپریدگی پوست
- تعریق شبانه
- کاهش وزن بیدلیل
- تب و لرز
با گذشت زمان، این علائم خصوصاً در انواع حاد سرطان، بیشتر و شدیدتر میشوند.
علائم سرطان خون در زنان
علائم سرطان خون در زنان و مردان تقریباً مشابه است، با این تفاوت که زنان ممکن است خونریزیهای شدیدتری در دوران قاعدگی داشته باشند. برخی از علائم شایع عبارتاند از:
- خستگی شدید
- تب یا تعریق شبانه
- عفونتهای مکرر
- تنگی نفس
- کاهش وزن بیدلیل
- کبودی یا خونریزی بیعلت
- بثورات پوستی مانند لکههای قرمز یا ارغوانی کوچک
علتهای اصلی سرطان خون در زنان
علتهای ایجاد سرطان خون میتوانند پیچیده و متنوع باشند. برخی از عوامل شامل عوامل ژنتیکی، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا پرتویی، و حتی برخی از بیماریهای خودایمنی هستند. در برخی موارد، عوامل هورمونی نیز ممکن است در زنان در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند.
علائم اولیه سرطان خون در زنان
شناخت علائم اولیه سرطان خون میتواند در تشخیص زودهنگام و افزایش احتمال موفقیت در درمان نقش اساسی داشته باشد. این علائم ممکن است در ابتدا کماهمیت به نظر برسند، اما توجه به آنها میتواند حیاتی باشد.
خستگی مفرط و ضعف عمومی
احساس خستگی مفرط که با استراحت بهبود نمییابد و ضعف عمومی بدن میتواند یکی از علائم اولیه سرطان خون باشد. این خستگی اغلب ناشی از کاهش سطح سلولهای قرمز خون و کمبود اکسیژن در بدن است.
کبودی یا خونریزی غیرطبیعی
در بسیاری از موارد، زنان مبتلا به سرطان خون ممکن است با کبودیهای بدون دلیل یا خونریزیهای مکرر روبرو شوند. این حالت به دلیل اختلال در تعداد و عملکرد پلاکتها رخ میدهد.
تبهای مکرر و عفونتها
بدن افرادی که به سرطان خون مبتلا هستند، نسبت به عفونتها و تبهای مکرر آسیبپذیرتر است. این موضوع به علت کاهش تعداد سلولهای سفید خون و ضعف سیستم ایمنی است.
کاهش وزن و اشتهای ناگهانی
یکی از علائم دیگر سرطان خون کاهش وزن ناگهانی و بیدلیل است. از دست دادن اشتها نیز میتواند به دلیل تغییرات در متابولیسم بدن و فعالیت سلولهای غیرطبیعی در بدن رخ دهد.
عوامل خطر ابتلا به سرطان خون در زنان
عوامل خطر ابتلا به سرطان خون در زنان شامل سابقه خانوادگی، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و پرتویی، مصرف سیگار و حتی برخی از بیماریهای خودایمنی هستند. همچنین سن و تغییرات هورمونی نیز میتوانند از عوامل مهم در افزایش خطر ابتلا باشند.
سرطان خون و بارداری
بارداری ممکن است برخی از علائم سرطان خون را پنهان کند، زیرا برخی از نشانههای سرطان خون شبیه به تغییرات معمول در بارداری هستند. بهعنوان مثال، خستگی و گاهی خونریزیهای خفیف واژینال ممکن است علائمی مشترک بین بارداری و سرطان خون باشند. اگر علائمی مرتبط با سرطان خون دارید، و به دلایل ژنتیکی یا محیطی در معرض خطر هستید، بهتر است این نشانهها را با پزشک خود در میان بگذارید.
درمان سرطان خون در زنان، بسته به نوع لوسمی و عوامل دیگر، میتواند متفاوت و پیچیده باشد. علائم مرتبط با قاعدگی، مانند خونریزیهای شدید، از جمله نشانههای شایع این بیماری در زنان است. روشهای درمانی نیز ممکن است روی چرخه قاعدگی اثر بگذارند و منجر به قطع، نامنظمی یا خونریزیهای سنگینتر از معمول شوند. در چنین شرایطی، پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند تا با جلوگیری از خونریزی شدید، از کاهش بیش از حد پلاکتها و کمخونی جلوگیری شود. برای ثبت درخواست پرستار سالمند به منزل کلیک کنید.
راههای تشخیص سرطان خون
تشخیص زودهنگام سرطان خون میتواند در موفقیت درمان تاثیر چشمگیری داشته باشد. برخی از روشهای رایج برای تشخیص سرطان خون عبارتند از:
آزمایش خون
یکی از سادهترین و مؤثرترین راههای تشخیص سرطان خون انجام آزمایش خون است که میتواند تغییرات در تعداد سلولهای خونی را نشان دهد.
بیوپسی مغز استخوان
بیوپسی مغز استخوان به پزشکان امکان میدهد تا سلولهای مغز استخوان را بررسی کنند و به تشخیص دقیقتری برسند. این روش به خصوص برای تشخیص انواع خاصی از سرطان خون مفید است.
روشهای اصلی درمان سرطان خون
- شیمیدرمانی: با هدف تخریب سلولهای سرطانی، اما ممکن است باعث کاهش پلاکتها و در نتیجه خونریزی شود.
- درمانهای هدفمند: این داروها به سلولهای سرطانی به طور خاص حمله میکنند و از رشد و گسترش آنها جلوگیری میکنند.
- ایمونوتراپی: این روش به سیستم ایمنی کمک میکند تا با سلولهای سرطانی مبارزه کند.
- پیوند سلولهای بنیادی: برای بازسازی مغز استخوان و ایجاد سلولهای خونی سالم جدید.
اثر درمان سرطان خون بر یائسگی
برخی درمانهای سرطان خون میتوانند عملکرد طبیعی تخمدانها را مختل کنند و باعث ناباروری یا شروع یائسگی زودرس شوند. این تغییرات هورمونی ممکن است به علائمی مثل گرگرفتگی، تعریق، خشکی و خارش واژن، و در برخی موارد اضطراب یا افسردگی منجر شوند. در این موارد، هورمون درمانی (HRT) ممکن است برای بهبود علائم استفاده شود.
عوامل خطر ابتلا به سرطان خون در زنان
عوامل مختلفی میتوانند خطر ابتلا به سرطان خون را افزایش دهند:
- سابقه سرطان و دریافت درمانهای تهاجمی
- مصرف سیگار
- تماس با مواد شیمیایی خاص
- اختلالات ژنتیکی مانند نوروفیبروماتوز، سندرم داون و سندرم کلاین فلتر
- سابقه خانوادگی لوسمی
در بسیاری از موارد، داشتن یک عضو خانواده مبتلا به سرطان خون به معنی افزایش خطر قطعی ابتلا برای سایر اعضا نیست. با این حال، اگر سابقه ژنتیکی خاصی دارید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا در صورت نیاز، آزمایشهای ژنتیکی برای ارزیابی میزان خطر انجام شود. برای درخواست پزشک در منزل کلیک کنید.
واژه متاستاز (Metastasis) در علم پزشکی به پدیدهای گفته میشود که طی آن، سلولهای سرطانی از محل اولیه خود (محلی که سرطان در آنجا آغاز شده است) به نقاط دیگر بدن منتقل میشوند. این سلولهای سرطانی میتوانند از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی به اندامها و بافتهای دیگر بروند و در آنجا تشکیل تومورهای جدید بدهند.
متاستاز معمولاً نشاندهنده پیشرفت بیماری و گسترش آن به نواحی جدید است، و درمان سرطان در این مرحله معمولاً پیچیدهتر میشود.
