زخم بستر و عوارض ناشی از آن
زمان تقریبی مطالعه: 7 دقیقهزخم بستر از جمله بیماری‌هایی است که در مراحل اولیه خطری ندارد اما با گذشت زمان و پیشروی زخم می‌تواند عوارض خطرناکی برای بیمار داشته باشد و حتی در مراحل خیلی پیشرفته و در سنین بالا منجر به مرگ بیمار شود. زخم فشاری معمولا در نواحی از بدن که برجستگی استخوانی وجود دارد و گردش خون به مدت زیادی در آن ناحیه اتفاق نمی‌افتد، به وجود می‌آید. از جمله عوارض خطرناک زخم بستر می‌توان به عفونت بافت عمیق، عفونت استخوان، عفونت خون اشاره کرد. در ادامه به بررسی انواع عفونت‌ها زخم بستر و نحوه به وجود آمدن آن می‌پردازیم. نواحی مانند استخوان‌ها، رباط‌ها و عضلات بیش از سایر نقاط در معرض آسیب هستند. پس بهتر است روند درمان زخم بستر در منزل در ابتدا به درستی پیگیری شود تا بیمار از این دسته مشکلات در امان بماند.
زخم بستر و عفونت خون
زخم بستر یکی از شایع‌ترین مشکلات بیماران کم‌تحرک است و در صورت عدم مراقبت مناسب می‌تواند به عوارض خطرناکی مانند عفونت خون (سپسیس) منجر شود. وقتی فشار طولانی‌مدت روی پوست و بافت‌های زیرین ایجاد می‌شود، جریان خون کاهش یافته و بافت دچار مرگ سلولی می‌شود. این ضایعات، دروازه‌ای برای ورود باکتری‌ها و سایر میکروارگانیسم‌ها به بدن ایجاد می‌کنند. اگر عفونت از زخم بستر به بافت‌های عمقی‌تر گسترش یابد و وارد جریان خون شود، می‌تواند منجر به سپسیس شود که یک وضعیت تهدیدکننده حیات است. علائم سپسیس شامل تب بالا، لرز، تپش قلب، افت فشار خون و اختلال هوشیاری است و نیاز به درمان فوری در بیمارستان دارد. پرستاران نقش کلیدی در پیشگیری از این وضعیت دارند؛ با تغییر وضعیت بیمار، مراقبت پوستی، تمیز نگه داشتن زخم و پایش علائم هشداردهنده می‌توانند خطر را کاهش دهند. درمان سریع زخم بستر و عفونت‌های موضعی بهترین راه جلوگیری از ورود باکتری‌ها به خون است. در بیماران پرخطر، استفاده از پانسمان‌های پیشرفته و آنتی‌بیوتیک‌های مناسب طبق نظر پزشک توصیه می‌شود. آموزش به بیمار و خانواده درباره اهمیت مراقبت و تشخیص زودهنگام علائم سپسیس بخش مهمی از این فرآیند است. در نهایت، مدیریت علمی زخم بستر نه‌تنها کیفیت زندگی بیمار را بالا می‌برد، بلکه خطر مرگ ناشی از عفونت خون را به حداقل می‌رساند.
سلولیت یا عفونت بافت عمیق
سلولیت نام علمی عفونت بافت عمیق است این نوع عفونت به لایه‌های عمیق پوست رفته و باعث ایجاد قرمزی، درد شدید و تورم در سطح پوست بیمار می‌شود. هنگام وجود این نوع عفونت در بدن بیمار، فرد مبتلا به زخم بستر باید همراه از آنتی بیوتیک مصرف کند در غیر این صورت ممکن است عفونت به مفاصل، استخوان‌ها و گردش خون راه یابد و بیمار را به صورت جدی تهدید کند. در صورتی که سلولیت در ناحیه خارجی یا کمر رخ دهد عفونت در ابتدا به ستون فقرات و سپس به مغز نفوذ می‌کند که بسیار خطرناک است.
علل به وجود آمدن عفونت بافت عمیق
همیشه انواع مختلفی از باکتری‌ها در سطح پوست وجود دارند اما تا زمانی که وارد پوست نشده‌اند زیانی برای بدن ندارند. اما با ورود باکتری‌ها به درون پوست ممکن است عفونت یا بیماری به وجود بیاید که در مراحل پیشرفته تبدیل به عفونت بافت عمیق می‌شود. این باکتری‌ها معمولا از طریق بریدگی در سطح پوست یا خراشیدگی وارد پوست می‌شوند و هر چقدر این بریدگی و خراش بیشتر باشد راه نفوذ برای باکتری‌ها آسان‌تر است. پس هنگامی که فرد در بدن خود دارای بریدگی و خراش سطحی است هیچ جای نگرانی وجود ندارد اما به محض گسترش یافتن حتما باید به پزشک مراجعه کند.
استئومیلیت یا عفونت استخوان
عقونت استخوان یکی از عوارض زخم بستر است و علت به وجود آمدن آن سه دلیل اساسی زخم، مجاورت و جریان خون است که در ادامه هر یک را بررسی میکنیم.
علل به وجود آمدن عفونت استخوان
عفونت استخوان یا استئومیلیت زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها وارد بافت استخوانی شوند و در آن تکثیر کنند. شایع‌ترین عامل، باکتری استافیلوکوک اورئوس است که از راه جریان خون یا به‌طور مستقیم وارد استخوان می‌شود. این آلودگی می‌تواند در پی شکستگی‌های باز، زخم‌های عمیق، جراحی‌های ارتوپدی یا کاشت پروتز ایجاد شود. در افراد دچار زخم بستر یا زخم‌های مزمن دیابتی، عفونت پوست و بافت نرم می‌تواند به استخوان گسترش یابد. سیستم ایمنی ضعیف، سوءتغذیه، دیابت یا مصرف طولانی‌مدت داروهای سرکوب‌کننده ایمنی احتمال بروز استئومیلیت را بالا می‌برد. وجود جسم خارجی یا ایمپلنت آلوده در محل جراحی هم عامل خطر مهمی محسوب می‌شود. همچنین، در کودکان، عفونت استخوان اغلب از طریق خون از یک نقطه عفونی دیگر به استخوان می‌رسد، درحالی‌که در بزرگسالان بیشتر به‌دنبال زخم‌های باز یا جراحی ایجاد می‌شود. عدم رعایت بهداشت زخم و مراقبت پرستاری ناکافی نیز زمینه ورود میکروب به استخوان را فراهم می‌کند. در نهایت، تشخیص زودهنگام و درمان مناسب عفونت‌های پوستی و زخم‌ها بهترین راه پیشگیری از عفونت استخوان است.
عفونت زخم بستر
هنگامی که استخوان بریده شده باشد یا شکستگی استخوان باز در بدن فرد باشد مانند تصادف یا اصابت با اشیا برنده، میکروب می‌تواند از محیط خارج به شکل مستقیم وارد استخوان شود و به آن آسیب برساند.
مجاورت
در برخی موارد مشاهده شده است که در یک بافتی نزدیک استخوان یک غده چرکی وجود دارد که میکروب‌ها از طریق بافت آسیب دیده و عفونی به استخوان نفوذ کرده و به آن آسیب می‌رسانند.
جریان خون
یکی از رایج‌ترین علل بروز عفونت استخوان انتقال میکروب از طریق جریان خون است. به این شکل که بیمار در ابتدا دچار عفونت باکتریایی به شکل گلو درد چرکی یا عفونت چرکی پوست مانند زرد زخم می‌شود. باکتری‌های مولد این نوع بیماری از محل عفونت به جریان خود وارد شده و سپس خود را به استخوان می‌رسانند و در آن‌جا رشد کرده و باعث به وجودن عفونت استخوانی می‌شوند.
هنگامی که بیمار زخم بستر دچار عفونت استخوان می‌شود در ابتدا برای کنترل عفونت و جلوگیری از شدت یافتن آن باید به مصرف آنتی بیوتیک‌های خاص با دوزهای بالا بپردازد. در صورتی که با مصرف آنتی بیوتیک نتوان عفونت استخوان را کنترل کرد و تاثیر مثبتی مشاهده نشود اقدام به جراحی و برداشتن بافت مفصلی و استخوانی می‌کنند. عفونت استخوانی بیشترین آسیب را به بخش‌های استخوان، بافت و مفصل وارد می‌کند.
چه اتفاقی برای بیمار زخم بستر دچار عفونت استخوان می‌افتد؟
هنگامی که یک میکروب در درون استخوان شروع به رشد می‌کند، گلبول‌های سفید بدن در درون استخوان شروع به دفاع در برابر میکروب‌ها می‌کنند. در این دفاع گلبول‌های سفید باعث ترشح موادی می‌شوند که منجر به اتساع (در علم پزشکی اتساع به گشادی رگ می‌گویند) می‌شود. هنگامی که رگ‌های بدن یک فرد دچار اتساع می‌شوند مایعات می‌توانند به فضای بین سلولی استخوان وارد شوند. نشت مایعات به این فضا باعث افزایش فشار داخل استخوان می‌شود در نتیجه افزایش فشار، عروق خونی نیز تحت فشار قرار می‌گیرند و در نهایت بسته می‌شوند. با نرسیدن خون به سلول‌های استخوانی مرگ آن‌ها اتفاق می‌افتد.
سپسیس یا عفونت خون
عفونت خون یکی از عوارض جدی در بیماران زخم بستر است که می‌تواند بدن بیمار را در کمترین زمان ممکن تحت تاثیر قرار دهد و به بیمار آسیب جدی وارد کند. عفونت خون به علت جریان خون در مدت زمان کوتاهی در کل بدن پخش می‌شود و می‌تواند باعث نارسایی عضو و در نهایت مرگ شود. بسیاری از افراد با ابتلا به عفونت خونی دچار شوکی به نام سپتیک می‌شوند. احتمال زنده ماندن افراد در این نوع بیماری 50 درصد است. از جمله علائم عفونت سپسیس می‌توان به تب، بی حالی، تحریک و اضطراب اشاره کرد.
علت به وجود آمدن عفونت خون
هنگامی که یک عضو از بدن دچار عفونت یا میکروب می‌شود، این میکروب می‌تواند وارد جریان خون نیز شود که باعث عفونی شدن خون می‌شود. به خونی که دارای عفونت شدید است بیماری سپسیس گفته می‌شود از جمله باکتری و بعد از آن ویروس و قارچ مواردی هستند که می‌توانند باعث به وجود آمدن سپسیس شوند. علاوه بر باکتری، ویروس و قارچ، عفونت‌هایی مانند عفونت ریه، عفونت مثانه، عفونت کلیه، عفونت ادراری، عفونت پوست، عفونت شکم مانند التهاب آپاندیس، عفونت استخوان و عفونت مغزی مانند مننژیت به خودی خود می‌توانند باعث به وجود آمدن سپسیس در بدن بیمار شوند. بنابراین بهتر است به عنوان پرستار بیمار در منزل این موارد را در نظر داشته باشید.
خونریزی زخم بستر
خونریزی زخم بستر معمولاً نشانه آسیب عمیق‌تر یا تحریک شدید بافتی است و باید جدی گرفته شود. این خونریزی می‌تواند به‌دلیل آسیب عروق کوچک در هنگام تعویض پانسمان، فشار یا اصطکاک زیاد روی زخم ایجاد شود. در مراحل پیشرفته زخم بستر که بافت‌ها دچار نکروز یا عفونت شده‌اند، خونریزی می‌تواند بیشتر و عمیق‌تر باشد. مصرف داروهای ضدانعقاد، بیماری‌های انعقادی یا کمبود ویتامین K هم خطر خونریزی را بالا می‌برد. مشاهده خون تازه یا افزایش ناگهانی خونریزی هنگام پانسمان نشانه‌ای است که باید فوراً به پزشک گزارش شود. مراقبت پرستاری صحیح، استفاده از پانسمان‌های مناسب و جلوگیری از فشار اضافی روی زخم به کاهش خونریزی کمک می‌کند. در صورت خونریزی شدید، ارزیابی منبع خونریزی و کنترل سریع آن ضروری است تا از کم‌خونی یا عفونت جلوگیری شود. آموزش بیمار و خانواده در مورد علائم هشداردهنده و نحوه برخورد اولیه با خونریزی زخم بستر نقش مهمی در پیشگیری از عوارض دارد. همچنین، رعایت اصول تغذیه‌ای و مصرف پروتئین کافی به ترمیم بهتر زخم و کاهش احتمال خونریزی کمک می‌کند. در نهایت، پایش منظم زخم و همکاری نزدیک پرستار، پزشک در منزل و بیمار کلید مدیریت موفق خونریزی زخم بستر است.
سخن پایانی
از عوارض خطرناک زخم بستر عفونت خون، عفونت استخوان و عفونت بافت عمیق است که علل متفاوتی برای به وجود آمدن دارند اما همه آن‌ها می‌تواند سلامتی بیمار را به خطر بی‌اندازد و در موارد پیشرفته زندگی فرد را مورد را مورد تهدید قرار دهد و منجر به مرگ بیمار زخم بستر شود. برای انواع بیماری‌های درمان‌های خانگی متنوعی وجود دارد، اما در بیماران مبتلا به زخم فشاری بهتر است از همان ابتدا روند درمان را به یک فرد متخصص واگذار کنیم. زیرا سهل انگاری و حرکت اشتباه فرد می‌تواند جان بیمار را به خطر بی‌اندازد. خدمات پرستاری در منزل ارسطو می‌تواند به شما و بیمار شما در این زمینه، تخصصی‌ترین خدمات را با قیمت مناسب ارائه دهد. همچنین برای امور نگهداری از سالمند و پرستار سالمند در منزل می‌توانید با مشاورین مجموعه در ارتباط باشید.
