انواع کپسول اکسیژن: کاربرد ها و ویژگی هرکدام
زمان تقریبی مطالعه: 15 دقیقهمراقبت از یک بیمار تنفسی در منزل، اگرچه تجربه‌ای پر از عشق و دلسوزی است، اما با دغدغه‌ها و سوالات فنی بسیاری همراه است؛ از جمله اینکه کدام نوع کپسول اکسیژن برای عزیز ما مناسب است؟ چگونه می‌توانیم از ایمنی آن مطمئن باشیم و چطور زمان تمام شدن اکسیژن را محاسبه کنیم؟ این مقاله به عنوان راهنمای جامع و کاربردی، تمام اطلاعات لازم را با زبانی ساده و ملموس در اختیار شما قرار می‌دهد تا با خیالی آسوده‌تر، بهترین مراقبت را فراهم آورید. تامین اکسیژن در منزل با . گاهی بیمار براساس تجویز پزشک باید به طور مداوم از گاز اکسیژن استفاده کند و یا به دلیل داشتن مشکلات قلبی عروقی در صورت آلودگی هوا باید در بیرون از منزل گاز اکسیژن خالص تنفس نماید. کپسول های اکسیژن که برای راحتی تنفس بیم تنفسی طراحی شده است در حجم های مختلف ۱۰لیتری، ۵ لیتری و ۲/۵ لیتری موجود می باشند و هر کدام کاربرد مخصوص خود را دارند. این کپسول ها در دو نوع آلمینیومی و آهنی موجود می باشد. تجهیزات مناسب، نه تنها یک اقدام پشتیبانی، بلکه یک درمان حیاتی است که کیفیت زندگی و حتی طول عمر بیمار شما را تضمین میکند
کپسول اکسیژن طبی (کپسول تنفسی) چیست و چه کسانی به آن نیاز دارند؟
کپسول اکسیژن طبی، در واقع یک مخزن ذخیره‌سازی استوانه‌ای شکل است که گاز اکسیژن با خلوص بالا (معمولاً حداقل ۸۸ درصد) را تحت فشار زیاد نگهداری میکند. این دستگاه به عنوان ابزاری حیاتی عمل میکند تا اکسیژن لازم برای بیمارانی که به دلیل مشکلات پزشکی نمی‌توانند اکسیژن کافی را از هوای محیط دریافت کنند، فراهم شود و سطح اشباع اکسیژن خون آن‌ها (SpO2) به حد نرمال و سالم برسد. کپسول‌ها معمولاً از جنس آلومینیوم یا فولاد ساخته می‌شوند و در حجم‌های متفاوتی عرضه می‌گردند.
انتخاب سیستم تامین اکسیژن در منزل باید بر اساس نیازهای پزشکی، سبک زندگی و میزان تحرک بیمار صورت گیرد. سه نوع سیستم اصلی برای رساندن اکسیژن به بیمار وجود دارد که هر یک ویژگی‌های فنی و کاربردهای متفاوتی دارند.
کپسول اکسیژن گاز فشرده‌شده (سیلندر فلزی)
این نوع کپسول، رایج‌ترین و شناخته‌شده‌ترین وسیله برای اکسیژن درمانی خانگی است. در این سیستم، اکسیژن به صورت گاز فشرده با فشار بالا (معمولاً بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ بار) درون یک مخزن استوانه‌ای از جنس فولاد یا آلومینیوم ذخیره می‌شود. این سیلندرها در حجم‌های مختلفی از ۲ تا ۴۰ لیتر موجود هستند.
کپسول‌های ۱۰ لیتری به دلیل حفظ تعادل مناسبی بین ظرفیت ذخیره اکسیژن و ابعاد نسبتاً قابل حمل، به عنوان استاندارد اکسیژن خانگی شناخته می‌شوند. این کپسول‌ها برای مواقع اضطراری یا بیمارانی که نیاز به جریان اکسیژن متوسط در منزل دارند، انتخابی ایده‌آل محسوب می‌شوند. در مقابل، سیلندرهای بزرگ‌تر (مانند ۲۰ یا ۴۰ لیتری) بیشتر در مراکز درمانی یا به عنوان یک مخزن پشتیبان بسیار طولانی مدت در خانه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- معمولاً در خانه استفاده می‌شوند و شامل یک مخزن قابل‌حمل است که با خود جابه‌جا می‌شود.
- دارای یک کنسانتره ثابت برای استفاده در داخل خانه و یک مخزن کوچک اکسیژن برای استفاده در خارج از خانه هستند.
- این کپسول‌ها به عنوان یکی از بهترین انواع کپسول‌های اکسیژن گاز فشرده شناخته می‌شوند و به نام کپسول اکسیژن استاندارد نیز معروفند.
- برق مورد نیاز خود را از یک پریز معمولی می‌گیرند و از هوای محیط خانه برای تأمین اکسیژن استفاده می‌کنند.
کپسول اکسیژن مایع
سیستم اکسیژن مایع، راهکاری تخصصی برای بیمارانی است که به حجم بسیار بالایی از اکسیژن نیاز دارند یا برای مدت طولانی از خانه دور هستند. در این روش، اکسیژن با سرد شدن تا دمای بسیار پایین (حدود منفی ۱۸۳ درجه سانتی‌گراد) به حالت مایع در می‌آید و درون مخزن نگهداری می‌شود. مزیت اصلی حالت مایع این است که میتوان مقدار بسیار بیشتری از اکسیژن را در حجم کمتری ذخیره کرد.
این سیستم معمولاً شامل یک مخزن ثابت بسیار بزرگ و سنگین است (که وزن آن ممکن است بیش از ۵۵ کیلوگرم و قد آن بیش از ۷۵ سانتی‌متر باشد) و همچنین واحدهای کوچک قابل حمل برای پر کردن. کپسول اکسیژن مایع نیازی به برق برای کار کردن ندارد و به همین دلیل، در زمان قطع برق، به عنوان یک منبع اضطراری بسیار مطمئن عمل میکند. با این حال، لازم است در نظر داشت که به دلیل دمای بسیار پایین نگهداری، خطر سوختگی کرایوژنیک (ناشی از یخ‌زدگی) وجود دارد و این نوع کپسول‌ها حتی بدون استفاده نیز به دلیل تبخیر تدریجی، اکسیژن خود را از دست می‌دهند. مدیریت و پر کردن منظم این مخازن به دقت بیشتری نیاز دارد و این پیچیدگی‌ها باعث می‌شود که برای بسیاری از مصارف خانگی موقت، کپسول گاز فشرده یا دستگاه اکسیژن ساز گزینه ساده‌تری باشند.
- این کپسول‌ها شامل مخزن و قابلیت حمل هستند.
- در محیط خانه ایستاده دارند و دارای مخزن اکسیژن مایع واقعی می‌باشند.
- قابلیت جریان مداوم را مستقیماً از مخزن تأمین می‌کنند و در صورت قطعی اضطراری، به عنوان منبع اضطراری اکسیژن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- علاوه بر این، دارای قابلیت حمل هستند و مخزن قابل‌حمل را میتوان از مخزن ثابت خانه پر کرد.
- امکان شارژ مجدد مخزن را فراهم می‌کنند و مخزن اکسیژن را در صورت نیاز میتوان دوباره پر کرد.
کپسول اکسیژن قابل حمل (POC)
کپسول اکسیژن قابل حمل (Portable Oxygen Concentrator یا POC) نماینده تحولی در اکسیژن درمانی است که به بیمار اجازه می‌دهد آزادانه از خانه خارج شود و فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهد. POC در واقع یک دستگاه الکتریکی کوچک است که عملکردی مشابه کنسانتره‌های ثابت دارد؛ این دستگاه اکسیژن مورد نیاز را با فیلتر و تغلیظ هوای محیط تولید میکند. وزن POCها معمولاً بسیار کم (۳ تا ۲۰ پوند) است و با باتری یا برق خودرو و شهری کار می‌کنند.
مزیت اصلی POC این است که هرگز نیاز به پر کردن مجدد گاز یا مایع ندارد. تا زمانی که باتری آن شارژ باشد، اکسیژن تولید میکند و همین امر آن را برای مسافرت، خرید یا فعالیت‌های خارج از منزل، ایده‌آل می‌سازد. البته به دلیل ساختار الکترونیکی و پیچیده، قیمت این دستگاه‌ها بالاتر است.
تمایز بین POC و سیلندر آلومینیومی کوچک قابل حمل: باید به وضوح تمایز بین یک POC (تولید کننده اکسیژن) و یک سیلندر آلومینیومی کوچک قابل حمل (که صرفاً یک مخزن ذخیره است) درک شود. سیلندرهای آلومینیومی سبک‌تر از فولادی هستند و برای جابجایی طراحی شده‌اند، اما فقط اکسیژن ذخیره می‌کنند و پس از چند ساعت (مثلاً ۴ تا ۶ ساعت در صورت مصرف ۲ لیتر در دقیقه) تمام می‌شوند و نیاز به شارژ مجدد دارند. در مقابل، POC نیاز به شارژ گاز ندارد و برای آزادی عمل طولانی مدت بیمار، بهترین گزینه است.
مقایسه کاربردی سه نوع سیستم تامین اکسیژن
| ویژگی | کپسول گاز فشرده (سیلندر) | کپسول اکسیژن مایع | کنسانتره قابل حمل (POC) |
| منبع اکسیژن | گاز فشرده با خلوص بالا (شارژ گازی) | اکسیژن مایع با غلظت بسیار بالا | استخراج اکسیژن از هوای محیط (بدون نیاز به شارژ گاز) |
| نیاز به شارژ/تأمین | نیاز به پر کردن مجدد گاز | نیاز به پر کردن مجدد مایع | نیاز به برق/باتری (خودشارژ) |
| قابلیت حمل | متوسط (مدل ۱۰ لیتری سنگین) | محدود (مخزن ثابت بسیار سنگین) | عالی (سبک و قابل حمل) |
| ریسک ایمنی | خطر انفجار (در صورت عدم رعایت نکات ایمنی) | خطر سوختگی کرایوژنیک (یخ‌زدگی) | ریسک بسیار پایین‌تر (فاقد مخزن گاز پرفشار) |
| ایده‌آل برای | استفاده اضطراری یا کوتاه مدت در منزل | ذخیره سازی حجم بالا (پشتیبان برق) | تحرک و فعالیت خارج از منزل |
ویژگی‌ها و مشخصات فنی کپسول‌های اکسیژن
برای استفاده ایمن و کارآمد از کپسول اکسیژن، آشنایی با اجزای فنی و نحوه عملکرد آن‌ها ضروری است. این دانش به شما کمک میکند تا میزان اکسیژن باقی‌مانده را تخمین بزنید و مطمئن شوید که بیمار دوز صحیح را دریافت میکند.
اجزای کپسول اکسیژن
هر کپسول اکسیژن باید به مجموعه‌ای از تجهیزات کنترلی مجهز باشد که وظیفه تحویل ایمن اکسیژن با جریان ثابت را بر عهده دارند:
- فشار سنج (مانومتر): این گیج دایره‌ای میزان فشار گاز باقی‌مانده در سیلندر را بر حسب بار یا PSI اندازه‌گیری میکند. با کاهش اکسیژن مصرفی، عقربه فشار سنج پایین می‌آید و به شما اطلاع می‌دهد که کپسول در حال خالی شدن است.
- شیر تنظیم کننده (رگولاتور فشار): این جزء، شاید حیاتی‌ترین بخش مجموعه باشد. وظیفه رگولاتور این است که فشار بسیار بالای اکسیژن در داخل کپسول (۲۰۰ بار) را به یک فشار خروجی ایمن و قابل استفاده برای بیمار کاهش دهد. رگولاتور یک رکن ایمنی است؛ استفاده از کپسول بدون یک رگولاتور استاندارد می‌تواند منجر به آزاد شدن سریع و کنترل‌نشده گاز تحت فشار بالا شود که برای بیمار بسیار خطرناک است.
- جریان سنج (فلومتر): این قسمت که معمولاً به شکل یک لوله مدرج شیشه‌ای با یک گوی شناور یا یک درجه بندی عددی است، میزان اکسیژن خروجی را بر حسب لیتر در دقیقه (LPM) طبق دستور پزشک تنظیم و نمایش می‌دهد.
انواع کپسول اکسیژن بر اساس حجم و جنس
کپسول‌ها از نظر جنس عمدتاً به دو نوع تقسیم می‌شوند: فولادی و آلومینیومی. کپسول‌های فولادی، سنگین‌تر و رایج‌تر بوده و از نظر قیمت، مقرون به صرفه‌تر هستند. این مدل‌ها به دلیل وزن بالا، اغلب برای مصارف ثابت در منزل (مانند کپسول‌های ۱۰ لیتری و بالاتر) مناسبند. در مقابل، کپسول‌های آلومینیومی به دلیل وزن کمتر، برای ساخت مدل‌های قابل حمل کوچک (مانند مدل‌های ۴ تا ۶ لیتری در سیستم نامگذاری آمریکایی) ترجیح داده می‌شوند تا آزادی حرکت بیمار را افزایش دهند. کپسول‌های آلومینیومی معمولاً گران‌تر از نمونه‌های فولادی هستند.
طول عمر کپسول و نحوه محاسبه آن
یکی از نگرانی‌های اصلی مراقبان، محاسبه دقیق مدت زمانی است که اکسیژن کپسول دوام می‌آورد. این زمان به سه عامل اصلی بستگی دارد: حجم اسمی کپسول، فشار فعلی آن (که روی مانومتر نمایش داده می‌شود) و دبی (Flow) تجویز شده توسط پزشک. برای تخمین دقیق زمان مصرف اکسیژن (بر حسب دقیقه)، میتوان از فرمول ساده زیر استفاده کرد:
اگر دبی تجویز شده ۲ لیتر در دقیقه باشد، زمان مصرف تقریبی ۱۰۰۰*۲=۲۰۰۰ دقیقه یا معادل ۱۶ ساعت و ۴۰ دقیقه خواهد بود.
نقش دستگاه صرفه‌جو
دستگاه‌های صرفه‌جویی در اکسیژن ابزاری نوآورانه هستند که برای به حداکثر رساندن کارایی کپسول‌های قابل حمل استفاده می‌شوند. بر خلاف رگولاتورهای معمولی که جریان اکسیژن را به صورت پیوسته (مداوم) آزاد می‌کنند و بخشی از آن حین بازدم به هدر می‌رود، ها فقط زمانی که بیمار عمل دم انجام می‌دهد، دوز مشخصی از اکسیژن را به صورت پالس آزاد می‌کنند.
این روش هدفمند تحویل اکسیژن، منجر به صرفه‌جویی چشمگیری در مصرف می‌شود و طول عمر کپسول‌های قابل حمل را می‌تواند بین سه تا پنج برابر و در برخی موارد تا ۱۰ برابر افزایش دهد. این افزایش در مدت زمان استفاده، برای بیمارانی که به تحرک نیاز دارند، بسیار حیاتی است؛ زیرا محدودیت‌های زمانی استفاده از کپسول‌های کوچک را از بین برده و امکان می‌دهد آن‌ها با اطمینان بیشتری برای ساعات طولانی از خانه خارج شوند. محاسبه تقریبی طول عمر کپسول ۱۰ لیتری (پر شده با ۲۰۰ بار)
| دبی مصرف (لیتر بر دقیقه) | حجم کل (لیتر) | مدت زمان تقریبی استفاده (ساعت و دقیقه) | مناسب برای |
| ۱ LPM | ۲۰۰۰ | ۳۳ ساعت و ۲۰ دقیقه | مصرف طولانی مدت با دوز پایین |
| ۲ LPM | ۲۰۰۰ | ۱۶ ساعت و ۴۰ دقیقه | مصرف متداول خانگی |
| ۵ LPM | ۲۰۰۰ | ۶ ساعت و ۴۰ دقیقه | مصرف حاد یا زمان‌های بحرانی |
کپسول اکسیژن قابل‌حمل (POC)
کپسول اکسیژن قابل‌حمل (POC) یک تجهیز قابل‌حمل برای تأمین اکسیژن به صورت کنسانتره می‌باشد که امکان حمل آن به‌صورت شخصی حتی در هواپیما یا نصب آن بر روی چرخ‌ها جهت حرکت را فراهم میکند. این کپسول دارای یک دستگاه الکترونیکی پیچیده است و به‌وسیله فیلترهای قوی اکسیژن از هوا اطراف تأمین میکند تا شما بتوانید از آن تنفس نمایید. به‌همین دلیل، بیشتر کپسول‌های اکسیژن قابل‌حمل هزینه‌های زیادی دارند. البته مدل‌های خاصی از این کپسول‌ها وجود دارند که ارزان‌تر هستند، اما معمولاً ویژگی‌های بالاتری ندارند. کپسول اکسیژن قابل‌حمل یک وسیله برقی کوچک است که با یک چرخ به‌راحتی قابل حمل است. این کپسول می‌تواند با برق معمولی یا باتری کار کند و حتی در یک ماشین با برق قابل شارژ است. این ویژگی باعث می‌شود که شما نیازی به مخزن و پرکردن مجدد آن نداشته باشید. حداکثر طول لوله تا 7 فوت برای ارائه بهترین تأمین اکسیژن تعیین شده است.
کپسول اکسیژن سرپایی
برخی افراد نیاز دارند که کپسول اکسیژن خود را با خود حمل کرده و در حالت حرکت از آن استفاده نمایند. در این صورت، می‌توانید از یک کپسول اکسیژن قابل‌حمل یا سرپایی استفاده کنید. این نوع کپسول‌ها برای حرکت در خانه مناسب هستند، اما به دلیل وزن بیش از 10 پوند، ممکن است حمل آن‌ها هنگام خروج از منزل دشوار باشد. پزشک ممکن است به شما توصیه کند که از کپسول نوع E در خانه استفاده کنید که بیشتر از حد متوسط بزرگ و سنگین است و به‌صورت پشتیبان نیز قابل استفاده است. اگر پزشک شما مقدار بالاتری از جریان اکسیژن تجویز کند، نیاز به تجهیزات بیشتری دارید که بتواند اکسیژن را به‌صورت مداوم در اختیار شما قرار دهد.
کپسول اکسیژن سرپایی، سیلندرهای کوچک آلومینیومی یا ظروف اکسیژن مایع هستند که شما با استفاده از OCD از این نوع کپسول‌ها استفاده می‌کنید. این کپسول‌ها دارای وزنی کمتر از 10 پوند هستند و طراحی شده‌اند تا بتوانید آن‌ها را با خود به‌راحتی حمل کنید. اگر قرار باشد 2 لیتر اکسیژن در دقیقه مصرف شود، حدود 4 تا 6 ساعت زمان لازم است.
لوازم جانبی و سایر دستگاه‌های تحویل اکسیژن
نحوه تحویل اکسیژن به بیمار و اطمینان از مرطوب بودن آن، برای راحتی و اثربخشی درمان بسیار مهم است. لوازم جانبی استاندارد نقش مهمی در کیفیت اکسیژن درمانی دارند.
ماسک‌ها و کانولای بینی (نازل کانولا)
اکسیژن از طریق دو وسیله اصلی به مجاری تنفسی بیمار رسانده می‌شود:
- کانولای بینی (Nasal Cannula): این رایج‌ترین وسیله تحویل است و شامل یک لوله کوچک پلاستیکی با دو شاخک است که داخل سوراخ‌های بینی بیمار قرار میگیرد. کانولا برای رساندن دبی‌های پایین اکسیژن (معمولاً بین ۱ تا ۵ لیتر در دقیقه) مناسب است و به بیمار اجازه می‌دهد به راحتی صحبت کند و غذا بخورد.
- ماسک صورت: ماسک‌ها برای مواقعی که بیمار به دبی‌های بالاتر یا غلظت دقیق‌تر اکسیژن نیاز دارد (مانند ماسک‌های ونچوری که غلظت اکسیژن مشخصی را تضمین می‌کنند) استفاده می‌شوند.
اهمیت استفاده از دستگاه مرطوب کننده
همانطور که می‌دانید، اکسیژن فشرده ذخیره شده در کپسول‌ها، گازی کاملاً خشک است. سیستم‌های اکسیژن طبی به محفظه‌ای کوچک مجهز هستند که باید با آب مقطر یا استریل پر شود؛ این همان مرطوب‌کننده (Humidifier) است که وظیفه دارد قبل از رسیدن اکسیژن به بیمار، آن را مرطوب سازد.
تنفس مداوم اکسیژن خشک، به خصوص با جریان‌های بالاتر، می‌تواند عوارض جانبی ناراحت‌کننده‌ای ایجاد کند. این گاز خشک به سرعت باعث تحریک و خشکی شدید مجاری تنفسی، گلو درد، سرفه، و حتی در موارد شدید، خشکی و خونریزی بینی می‌شود. بروز این عوارض نه تنها برای بیمار آزاردهنده است، بلکه می‌تواند باعث شود او از ادامه درمان با اکسیژن خودداری کند. بنابراین، استفاده صحیح از مرطوب‌کننده، با هدف افزایش آسایش بیمار و تضمین کیفیت زندگی او در طول اکسیژن‌تراپی طولانی مدت، کاملاً ضروری است. بنابراین در صورتی که خدمات پرستاری بیمار در منزل ارائه میدهید و بیمار شما از کپسول اکسیژن استفاده میکند، نکات ایمنی را به خوبی رعایت نمایید.
نکات ایمنی و نگهداری از کپسول اکسیژن در منزل
رعایت نکات ایمنی هنگام استفاده از کپسول اکسیژن در منزل اهمیت حیاتی دارد. اکسیژن یک گاز غیرقابل اشتعال است، اما قویاً از فرآیند سوختن پشتیبانی میکند. این بدان معناست که در محیط غنی شده با اکسیژن، مواد بسیار سریع‌تر و شدیدتر از حالت عادی آتش می‌گیرند و خاموش کردن آن‌ها نیز دشوارتر است.
- در نزدیکی کپسول اکسیژن، سیگار نکشیده و از دیگران خواهش کنید که در اطراف شما سیگار نکشند. در مکان‌هایی که دود حاضر است، از آن مکان دوری کنید.
- کپسول‌های اکسیژن را حداقل 5 پا از اجاق‌گاز، پلوپز، شعله‌های باز، بخاری و وسایل الکترونیکی دورنگه دارید.
- از مایعات یا پاک‌کننده‌های قابل اشتعال در هنگام استفاده از انواع کپسول اکسیژن پرهیز کنید.
- به پزشک یا پرستار خود در مورد نحوه تمیز کردن کانول، ماسک صورت و بطری مرطوب‌کننده مشورت کنید. طبق توصیه پزشک، انواع کپسول اکسیژن را تمیز کرده و جایگزین کنید.
- سرعت جریان اکسیژن در کپسول را بدون مشورت پزشک تغییر ندهید مگر اینکه به شما دستور داده شود.
دستورالعمل‌های ایمنی در برابر آتش سوزی کپسول اکسیژن
برای پیشگیری از حوادث ناگوار، باید به نکات زیر توجه کنید:
- فاصله ایمنی: کپسول اکسیژن، و همچنین بیمار در حین استفاده، باید حداقل ۵ تا ۶ فوت (حدود ۱.۵ متر) از هرگونه منبع حرارت، شعله باز، شمع، بخاری، اجاق گاز یا هر وسیله برقی که می‌تواند جرقه تولید کند، فاصله داشته باشد.
- ممنوعیت سیگار: سیگار کشیدن در اتاقی که بیمار از اکسیژن استفاده میکند، مطلقاً ممنوع است. اکسیژن باقی‌مانده در لباس، مو و مبلمان می‌تواند به سرعت آتش بگیرد. توصیه می‌شود تابلوهای هشداردهنده “سیگار ممنوع” نصب شود.
- تهویه مناسب: همیشه مطمئن شوید که محیط نگهداری کپسول و اتاق بیمار تهویه کافی دارد تا در صورت نشت احتمالی گاز، اکسیژن در محیط تجمع پیدا نکند و غلظت آن افزایش نیابد.
نحوه نگهداری سیلندر
نگهداری صحیح سیلندر نقش مهمی در جلوگیری از آسیب به تجهیزات و خطرات احتمالی دارد:
- حالت عمودی و مهار شده: کپسول اکسیژن باید همیشه در حالت ایستاده و عمودی قرار گیرد و برای جلوگیری از غلتیدن یا افتادن ناگهانی (که ممکن است به شیر تنظیم کننده آسیب برساند و باعث نشت شود)، باید با زنجیر، کمربند یا ترالی مناسب مهار شود.
- دوری از مواد روغنی و گریس: مطلقاً نباید از روغن، گریس، مواد نفتی یا هر نوع ماده چرب دیگری برای روانکاری یا تمیز کردن اتصالات کپسول استفاده کرد. تماس این مواد با اکسیژن تحت فشار بالا، می‌تواند منجر به احتراق سریع و احتمال انفجار شود.
- کلاهک ایمنی: زمانی که کپسول در حال استفاده نیست، کلاهک محافظ سیلندر باید همیشه روی شیر آن نصب باشد تا از شیر در برابر آسیب‌های فیزیکی محافظت کند.
- نشت‌یابی ایمن: برای بررسی نشتی گاز از سیلندر یا اتصالات، هرگز از شعله باز استفاده نکنید. بهترین روش، استفاده از آب و کف صابون است.
اجزای کپسول اکسیژن
از سری اجزای تشکیل دهنده کپسول اکسیژن میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
- کپسول اکسیژن: لوله ای استوانه‌ای شکل و دربردارنده اکسیژن
- فشار سنج: نشان دهنده فشار گاز درون کپسول
- شیر تنظیم کننده خودکار: کاهش‌دهنده فشار گاز درون کپسول را پیش از رسیدن به فشارسنج
- جریان سنج: نشان دهنده مقدار اکسیژن مصرف شده را بر حسب لیتر در دقیقه
- پیچ کنترل: تنظیم میزان اکسیژن با توجه به جریان سنج
- شیشه آب مقطر: نم دار کننده اکسیژن
حجم‌های مختلف کپسول اکسیژن
شما باید با توجه به نیاز خود و طبق تجویز پزشک معالج و یا پزشک در منزل خود نسبت به خریداری یا اجاره کپسول اکسیژن اقدام به تهیه کپسولی با حجم مناسب نمایید. از سری حجم های مختلف کپسول اکسیژن که اغلب انتخاب های رایج تری هستند میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
کپسول اکسیژن 2.5 لیتری
2.5 لیتر اکسیژن درش جای میگیرد و مخصوص بیمارانی که 5 الی 10 دقیقه نیار به اکسیژن دارند.
کپسول اکسیژن 5 لیتری
5 لیتر اکسیژن درش جای میگیرد و مخصوص بیمارانی که 15 الی 20 دقیقه نیار به اکسیژن دارند.
کپسول اکسیژن 10 لیتری
10 لیتر اکسیژن درش جای میگیرد و مخصوص بیمارانی که 2 ساعت به صورت دائم نیار به اکسیژن دارند.
تفاوت کپسول اکسیژن با اکسیژن ساز چیست؟
عمده تفاوت بین کپسول اکسیژن و دستگاه اکسیژن ساز حجم تولیدی دستگاه است که دستگاه اکسیژن می‌تواند نامحدود اکسیژن تولید بکند ولی کپسول متاسفانه حجم محدودی دارد که با گذر زمان از این حجم کاسته می شود.
اجاره انواع کپسول اکسیژن
مدیریت بیماری‌های مزمن یا دوره‌های نقاهت حاد، بار مالی و روانی قابل توجهی بر دوش خانواده‌ها می‌گذارد. خرید کپسول اکسیژن، به ویژه اگر نیاز بیمار موقتی باشد، می‌تواند هزینه‌ای سنگین تلقی شود. در چنین شرایطی، اجاره کپسول اکسیژن، به ویژه مدل‌های ۱۰ لیتری خانگی، یک راه‌حل اقتصادی، انعطاف‌پذیر و کاربردی است. مزایای اصلی اجاره کپسول اکسیژن به شرح زیر است:
- مقرون به صرفه بودن: اجاره برای نیازهای کوتاه‌مدت یا موقت، به مراتب ارزان‌تر از خرید است.
- انعطاف‌پذیری و دسترسی آسان: شرکت‌های اجاره دهنده می‌توانند به سرعت کپسول را در منزل شما تحویل دهند و در صورت لزوم، آن را تعویض یا شارژ مجدد کنند.
- کاهش بار روانی نگهداری: مهم‌ترین مزیت اجاره این است که مسئولیت نگهداری، بررسی سلامت فنی کپسول و تست‌های دوره‌ای (که برای کاربران خانگی دشوار است) بر عهده شرکت خدماتی قرار میگیرد. این امر باعث می‌شود خانواده‌ها بتوانند تمام تمرکز خود را به جای مدیریت تجهیزات، بر روی مراقبت و بهبود حال بیمار معطوف کنند.
توجه داشته باشید که اکسیژن‌تراپی یک درمان پزشکی است و برای اجاره کپسول اکسیژن معمولاً ارائه نسخه پزشک ضروری است. این نسخه شامل جزئیاتی مانند میزان دبی مورد نیاز و مدت زمان استفاده است که برای تنظیم ایمن دستگاه حیاتی است.
چرا برای اجاره کپسول اکسیژن ارسطو را انتخاب کنیم؟
خدمات پرستاری در منزل ارسطو به خوبی دغدغه‌های خانواده‌ها در مورد تأمین ایمن و مؤثر اکسیژن برای بیمارانشان را درک میکند. انتخاب یک تأمین‌کننده قابل اعتماد در تجهیزات پزشکی، آرامش خاطر شما و سلامتی عزیزانتان را تضمین می کند. به خصوص در صورتی که بیمار شما در مراقبت های ویژه در منزل باشد این مسئله از اهمیت بسیار بالاتری برخوردار خواهد بود.
- تخصص و ایمنی تضمین شده: ما تضمین می‌کنیم که تمام کپسول‌های ارائه‌شده توسط ارسطو به صورت دوره‌ای تحت تست‌های فنی دقیق قرار گرفته و همراه با رگولاتورها و مانومترهای استاندارد تحویل داده می‌شوند. ما به سلامت فنی تجهیزات اهمیت می‌دهیم تا ایمنی در برابر خطرات احتمالی نشت یا ترکیدگی، ۱۰۰ درصد تأمین شود.
- مشاوره و آموزش در محل: تیم پرستاری ما هنگام تحویل کپسول، نه تنها نصب صحیح تجهیزات را انجام می‌دهد، بلکه تمام نکات ایمنی در برابر آتش‌سوزی، نحوه تنظیم دبی دقیق (بر اساس نسخه پزشک)، نحوه استفاده از مرطوب‌کننده و روش نشت‌یابی ایمن با کف صابون را به صورت عملی به شما آموزش می‌دهند.
- پشتیبانی ۲۴/۷ و تحویل سریع: در شرایط بحرانی تنفسی، تاخیر پذیرفتنی نیست. ارسطو خدمات تحویل، نصب و شارژ مجدد سریع را در طول شبانه‌روز ارائه می‌دهد. این سیستم پشتیبانی، نگرانی شما را از بابت اتمام ناگهانی اکسیژن و نیاز به شارژ مجدد، به کلی برطرف می‌سازد.
- تجهیزات کامل و با کیفیت: ما علاوه بر کپسول، تمامی لوازم جانبی ضروری شامل نازل کانولاهای بهداشتی، ماسک‌های مناسب و محفظه مرطوب‌کننده را با بهترین کیفیت فراهم می‌کنیم تا بیمار با حداکثر آسایش تحت درمان قرار گیرد.
پرسش و پاسخ متداول
آیا برای اجاره کپسول اکسیژن در منزل نیاز به نسخه پزشک داریم؟
بله. اکسیژن درمانی یک اقدام تخصصی است و مانند هر دارویی، دوز و مدت زمان آن باید توسط پزشک معالج تعیین و تجویز شود. نسخه پزشک شامل اطلاعات حیاتی مانند دبی (Flow) مورد نیاز (لیتر در دقیقه) است که برای تنظیم ایمن کپسول توسط شرکت اجاره‌دهنده، لازم و ضروری است.
نحوه محاسبه زمان باقی‌مانده در کپسول ۱۰ لیتری چگونه است؟
برای تخمین زمان باقی‌مانده (بر حسب دقیقه)، فشار فعلی روی مانومتر (بر حسب بار) را در حجم اسمی کپسول (مثلاً ۱۰ لیتر) ضرب کرده، سپس بر دبی مصرفی (لیتر در دقیقه) تقسیم کنید. به عنوان مثال، اگر فشار روی ۱۰۰ بار است، حجم اکسیژن باقی‌مانده ۱۰*۱۰۰=۱۰۰۰ لیتر است. اگر دبی تجویز شده ۲ LPM باشد، زمان باقی‌مانده ۱۰۰۰ تقسیم بر ۲ مساوی با ۵۰۰ دقیقه (یا حدود ۸ ساعت و ۲۰ دقیقه) خواهد بود.
تفاوت اصلی کپسول اکسیژن با دستگاه اکسیژن ساز چیست؟
کپسول اکسیژن گاز را به صورت فشرده ذخیره میکند، نیاز به شارژ مجدد گاز دارد و در صورت عدم رعایت نکات ایمنی، دارای خطر انفجار است. در مقابل، دستگاه اکسیژن ساز (کنسانتره) با فیلتر کردن هوای محیط، اکسیژن تولید میکند، به شارژ مجدد گاز نیاز ندارد، اما برای کارکردن باید به برق متصل باشد و خطر انفجار ندارد. کپسول بیشتر برای شرایط اضطراری یا موقت، و اکسیژن ساز برای مصارف طولانی مدت و مداوم در منزل مناسب است.
اگر حین استفاده، اکسیژن کپسول تمام شد چه کار کنیم؟
بسیار مهم است که به صورت روزانه فشار مانومتر را پایش کنید و اجازه ندهید فشار به زیر ۵۰ بار برسد. اگر متوجه شدید که فشار کپسول در حال افت شدید است، بلافاصله با شرکت تأمین‌کننده (مانند ارسطو) تماس بگیرید تا کپسول جایگزین ارسال شود. همچنین، همیشه توصیه می‌شود یک کپسول ذخیره پر در دسترس داشته باشید. اگر اکسیژن به صورت ناگهانی تمام شد، ماسک یا کانولا را برداشته و فورا بیمار را به محلی با تهویه مناسب منتقل کرده و درخواست کمک اضطراری کنید.
آیا خدمات تحویل و نصب کپسول در منزل ارائه می‌شود؟
بله. بسیاری از شرکت‌های معتبر مانند ارسطو خدمات تحویل و نصب کپسول اکسیژن را مستقیماً در منزل ارائه می‌دهند. این سرویس نه تنها حمل و نقل کپسول‌های سنگین را برای خانواده آسان میکند، بلکه تضمین میکند که تجهیزات توسط متخصص به درستی و ایمن نصب شده و خانواده آموزش‌های لازم را دریافت کنند.
چرا باید از مرطوب کننده استفاده کنیم؟
اکسیژن فشرده‌ای که از کپسول خارج می‌شود، کاملاً خشک است و تنفس آن باعث خشکی، سوزش شدید مجاری تنفسی، و در مواردی خونریزی بینی می‌شود. مرطوب کننده (حاوی آب مقطر) با افزودن رطوبت به اکسیژن، این عوارض جانبی را به حداقل می‌رساند و آسایش بیمار را در طول مدت درمان تضمین میکند.
